Jak się przygotować do matury z chemii?

Wstęp

Co znajdziesz w tym poradniku?

Witaj! Przygotowaliśmy ten poradnik z konkretnym celem. Chcemy przybliżyć Ci istotne kwestie, o których warto pamiętać, jeśli planujesz przystąpić do egzaminu maturalnego z chemii. Znajdziesz tutaj mnóstwo przydatnych informacji, porad, a także przykłady dobrych i złych praktyk, które znacząco wpłyną na Twoje podejście do nauki przed egzaminem dojrzałości.

Rozpoczniemy od krótkiego opisu wymagań egzaminacyjnych i umiejętności, które są sprawdzane na maturze. Następnie skoncentrujemy się na kluczowym zagadnieniu, jakim jest planowanie nauki do matury z chemii oraz skuteczne przygotowanie się do tego egzaminu. Omówimy również trudny wybór materiałów do nauki i różne metody nauki, spośród których możesz wybrać. Przedstawimy również ważne zasady efektywnej nauki, które warto mieć na uwadze, aby uniknąć rozczarowań zarówno w trakcie nauki, jak i na samym egzaminie. Na zakończenie podzielimy się wskazówkami dotyczącymi utrzymania zdrowej motywacji do regularnej pracy oraz dostarczymy Ci gotową listę linków do arkuszy CKE z zadaniami maturalnymi oraz do darmowych zbiorów zadań CKE podzielonych na działy, co znacznie ułatwi Ci naukę.

Założenia poradnika maturzysty

Czytanie tego poradnika zajmie około 20–30 minut. To z pewnością sporo czasu, dlatego jeśli nie masz teraz możliwości, warto zapisać tę stronę do zakładek i wrócić do niej w dogodnym momencie. Temat tak ważny jak przygotowanie do matury nie jest łatwy, ani mały. Dlatego też istnieje wiele kwestii, które trzeba wziąć pod uwagę. Jest to szczególnie ważne, gdy myślimy o osiągnięciu naprawdę wysokich wyników, które na przykład otwierają drogę do studiów na kierunku lekarskim.

Jest to poniekąd założenie tego poradnika. Przeznaczony jest dla osób, które dążą do osiągnięcia bardzo dobrych wyników na maturze. To istotne, ponieważ sposób nauki będzie inny w przypadku, gdy dążymy do zdobycia 50% punktów, a inny, gdy dążymy do osiągnięcia 90%.

W poradniku będę posługiwał się dwoma pojęciami: złote zasady oraz czerwone flagi. Będą one pomagać Ci ocenić, czy Twój sposób nauki jest zgodny z zasadami skutecznej nauki (złote zasady), czy też może pojawiają się kluczowe błędy, na które warto zwrócić uwagę (czerwone flagi). Przykładamy szczególną wagę do tych aspektów.

Chciałbyś pewnie również wiedzieć, kim jestem. Nazywam się Dariusz Chrapek i jestem lekarzem, pedagogiem i trenerem efektywnej nauki. Od ponad 7 lat pomagam uczniom i studentom medycyny w przygotowaniach do egzaminów. Wspólnie z zespołem tworzę materiały edukacyjne oraz projektuję kursy e-learningowe, które mają na celu zwiększenie efektywności indywidualnej nauki osób, które stają przed wyzwaniami takimi jak matura. Ten poradnik zawiera rady, jakich udzielam wielu osobom, oraz zasady, których trzymam się przy projektowaniu kursów.

Zapraszam do lektury!

Zrozumienie wymagań egzaminacyjnych

Egzamin maturalny z chemii – wymagania i kluczowe umiejętności

Podobnie jak każdy inny egzamin, matura z chemii ma swoje cele określone w wymaganiach egzaminacyjnych. Można je znaleźć na oficjalnej stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (CKE). Jednak czy naprawdę warto czytać te dokumenty? Moim zdaniem niekoniecznie. Nawet nauczyciele mają trudności z ich interpretacją i nie zawsze potrafią jednoznacznie określić, czego dokładnie uczeń powinien się nauczyć. Wiele zagadnień jest opisanych ogólnikowo, co utrudnia uczniom wyciągnięcie praktycznych wniosków. Dlatego lepiej skorzystać z wiedzy i doświadczenia osób, które od lat zajmują się przygotowaniem do matury. Niezależnie od tego, czy to nauczyciel w szkole, korepetytor czy twórcy kursów, którzy opracowali konkretny plan nauki. Oni już wykonali tę trudną pracę i przekuli wymagania na konkretne ramy nauki, które oferują swoim uczniom. Warto im zaufać, bo to ogromna oszczędność czasu i nerwów, które można spożytkować już na samą naukę.

Co musisz wiedzieć na ten moment? Oto kilka kluczowych wniosków, które można wyciągnąć z lektury wymagań egzaminacyjnych dotyczących matury z chemii:

Po pierwsze, egzamin maturalny z chemii sprawdza Twoją wiedzę, czyli umiejętność przytaczania i definiowania faktów. Z tego względu Twoja nauka musi obejmować ten aspekt nauki. Przy czym pamiętaj, że odtwarzanie i rozumienie faktów to coś więcej niż tylko ich zapamiętanie. Musisz umieć je zastosować w odpowiedni sposób, w zależności od tego, co wymaga konkretne zadanie maturalne.

Po drugie, egzamin z chemii sprawdza Twoją umiejętność czytania ze zrozumieniem i zdolność analizy informacji. Ten aspekt jest sprawdzany praktycznie w każdym zadaniu, choć pojawiają się również zadania, które są na tym w szczególności skupione. Dostaniesz tekst do analizy, nawet spoza zakresu wymaganego na maturze. Będziesz mieć za zadanie przeczytać go, zrozumieć i zastosować.

Po trzecie, na egzaminie z chemii niesamowicie ważne są umiejętności matematyczne. Ostatecznie w bardzo wielu zadaniach trzeba będzie coś wyliczyć. Jeśli czujesz, że ten aspekt może sprawiać Ci trudności, to uwzględnij na przygotowanie do matury z chemii więcej czasu i ćwicz dodatkowo te podstawowe umiejętności matematyczne.

Po czwarte, egzamin z chemii będzie wymagał rozwiązywania bardzo różnorodnych zadań maturalnych. Dlatego w toku nauki stale monitoruj, czy są jakieś typy zadań, z którymi masz problem. To, ile czasu im poświęcisz, w dużej mierze zadecyduje o Twoim wyniku. Jeśli zauważysz, że są takie zadania, postaraj się poświęcić im dodatkową uwagę.

Po piąte, w przypadku wielu przedmiotów, ale w szczególności w przypadku chemii, zbyt duże przywiązanie się do listy wymagań egzaminacyjnych może być zwodnicze. Niewielu uczniów zdaje sobie sprawę z faktu, że jeśli czegoś nie ma na tych listach, to nie oznacza, że nie będzie tego maturze. Wynika to z bardzo prostego powodu. Nasz ustawodawca mógł zawrzeć te wiedzę i umiejętności na wcześniejszych etapach edukacji, więc nie wypisał ich na poziomie wymagań maturalnych, a wiedza i umiejętności te mogą być potrzebne by zdać maturę z chemii. Dlatego tak ważne jest zaufanie do nauczycieli, którzy powiedzą Ci, że warto czegoś się nauczyć, nawet gdy nie ma tego wprost wypisanego w wymaganiach. Które zresztą czasami są napisane tak ogólnie, że na poziomie praktycznym niemożliwe jest, by zdecydować, czego dokładnie się uczyć, a czego nie. Z tego względu lepiej jest nauczyć się kilku rzeczy za dużo niż za mało.

Planowanie nauki do matury z chemii

Tworzenie planu nauki

Aby stworzyć skuteczny plan nauki do matury z chemii, musimy wziąć pod uwagę kilka istotnych czynników. W tym celu możemy skorzystać z prostej metody o nazwie UNIPLAN. Metoda ta polega na ocenie planu działania pod względem 4 aspektów: zakresu pracy, jakości pracy, posiadanych zasobów oraz terminu realizacji. W przypadku egzaminu maturalnego z chemii mamy następującą sytuację:

Zakres pracy – odpowiada wymaganiom egzaminacyjnym opisanym w podstawie programowej. Im lepiej zrealizujesz zakres pracy, tym większa szansa na osiągnięcie wysokiego wyniku.

Jakość pracy – to docelowy rezultat, który chcesz osiągnąć. Im wyższa jakość Twojej nauki, tym większa szansa na uzyskanie wysokiego wyniku.

Posiadane zasoby – obejmują czas, tempo nauki, materiały edukacyjne i umiejętność uczenia się. Im lepsze masz materiały do nauki i umiejętności efektywnego uczenia się, tym większa szansa na osiągnięcie bardzo dobrych wyników.

Termin – to oczywiście data egzaminu maturalnego.

Dlaczego metoda UNIPLAN jest dobrym punktem wyjścia? Ponieważ pozwala na zdiagnozowanie obszaru, w którym czujesz się najmniej pewnie i pozwala na lepsze zaplanowanie nauki. Na przykład: jeśli masz trudności z efektywnym uczeniem się, warto skorzystać z pomocy osób, które mają doświadczenie w tym obszarze. Jeśli natomiast uczysz się wolno, ale skutecznie, możesz kontynuować samodzielną naukę, ale musisz zacząć odpowiednio wcześnie. Jeśli dążysz do wyników na poziomie 90%, Twoja nauka musi być wysoce efektywna, ponieważ ilość czasu jest ograniczona i nie warto go marnować na nieefektywną naukę.

Oczywiście dla wielu osób może być trudne samodzielne ocenienie tych aspektów. Dlatego chciałbym podzielić się z Tobą kilkoma wskazówkami i danymi, które zgromadziliśmy na naszej platformie e-learningowej, gdzie wspólnie z zespołem przygotowujemy uczniów do matury z chemii.

Od czego warto zacząć? Od określenia dostępnego czasu na naukę oraz czasu potrzebnego do zrealizowania całego materiału teoretycznego i ćwiczeń z zadaniami maturalnymi.

Średnio potrzebujemy około 200 godzin na przygotowanie do matury z chemii. Jest to wartość zaokrąglona, która ułatwia dalsze rozważania. Skąd ta liczba?

Na podstawie danych zebranych przez zespół nauczycieli i egzaminatorów obliczyliśmy, ile czasu uczniowie potrzebują na zapoznanie się z materiałami teoretycznymi i rozwiązanie około 500 zadań maturalnych. Okazało się, że średnio jest to około 200 godzin. Potwierdziliśmy to założenie również w trakcie prowadzenia kursów na naszej platformie e-learningowej. Uczniowie, którzy zrealizowali wszystkie założenia kursu, poświęcali na niego od 170 do ponad 300 godzin. Widać tutaj duże zróżnicowanie. Dlaczego?

Każdy z nas ma indywidualne tempo nauki, wiedzę i umiejętność uczenia się, dlatego czas potrzebny na naukę będzie się różnił między poszczególnymi osobami. Z tego względu monitorowanie tempa co 20 godzin nauki jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w nauce do matury. Musisz regularnie oceniać postępy w nauce, czyli tempo realizacji planu i osiągane rezultaty, rozwiązując zadania maturalne i sprawdzając swoje odpowiedzi.

Dodatkowo ten czas może się wydłużyć, jeśli planujesz rozwiązać więcej niż 500 zadań maturalnych, na przykład 1000. W takim przypadku możesz przyjąć średnio 6 minut na zadanie. Ta informacja również pochodzi z analizy czasu, jaki nasi kursanci potrzebowali, by rozwiązać łącznie ponad 70 tysięcy zadań na naszej platformie maturalnej. Dzięki temu będziesz w stanie lepiej oszacować, ile czasu potrzebujesz na naukę.

Teraz, gdy mamy te dane, musisz zastanowić się, ile czasu pozostało do egzaminu maturalnego, jak często możesz się uczyć i ile czasu możesz poświęcić na naukę. Przykładem może być indywidualna sytuacja jednej z moich uczennic:

Magda ma 9 miesięcy do matury, a jest już połowa lipca. Egzamin maturalny odbędzie się w maju przyszłego roku. Magda może uczyć się 2 razy w tygodniu po 3 godziny, co daje jej możliwość poświęcenia na naukę 24 godzin miesięcznie. Oznacza to, że ucząc się w tym tempie, potrzebowałaby 8,3 miesiąca, aby zrealizować pełen plan nauki. Innymi słowy: ma wystarczająco dużo czasu. Jednak lepiej byłoby, gdyby Magda poświęcała czas na naukę 3 razy w tygodniu po 3 godziny. W ten sposób zrealizowałaby swój plan w ciągu 5,5 miesiąca. Później miałaby kolejne 3 miesiące na dodatkową pracę z zadaniami maturalnymi, powtórki i systematyzację wiedzy. To jest moje zalecenie, choć oczywiście pierwotny plan również jest dobry.

Musisz więc zastanowić się, ile czasu będziesz potrzebować na naukę, ile czasu masz do dyspozycji – a następnie dokonać niezbędnych obliczeń. Pamiętaj, że gdy zaczynasz uczyć się, zasada monitorowania tempa nauki co 20 godzin jest bardzo ważna, także dostosuj swój plan do tempa, które osiągasz.

Kolejną ważną kwestią jest sposób wykorzystania czasu. Chciałbym zaproponować Ci kolejną złotą zasadę: dzielenie sesji nauki na część teoretyczną i odtwórkową. Podziel swoją naukę na naukę teorii, faktów i procesów związanych z wiedzą chemiczną, a następnie na pracę z zadaniami maturalnymi i powtarzanie wiedzy, na przykład za pomocą fiszek.

To jest bardzo istotne, jeśli chcesz prowadzić efektywną naukę, której celem jest trwałe zapamiętanie wiedzy i możliwość jej odtworzenia nawet po dłuższym czasie. Brak uwzględnienia tego aspektu jest częstą przyczyną braku efektów nauki, pomimo wielu godzin spędzonych na nauce.

Zauważ, że planowanie nauki do matury może stać się skomplikowane, gdy musimy uwzględnić więcej niż jeden przedmiot. Jeśli uwzględnisz również naukę do matury z biologii, musisz dodać kolejne 200 godzin (dane te również zostały potwierdzone przez nasze narzędzia analityczne). Dla przykładu: jeśli Magda chciałaby przygotować się do matury z biologii i chemii, musiałaby uczyć się 4 razy w tygodniu po 3 godziny przez około 8,5 miesiąca.

W tym miejscu pojawia się pierwszy czerwony sygnał, który może skutkować niezrealizowaniem pełnego zakresu materiału do matury, czyli nieukończeniem planu nauki. Ten sygnał to zbyt późne rozpoczęcie nauki. Jeśli rozpoczynasz naukę w lipcu, możesz uczyć się regularnie i spokojnie. Jeśli zaczynasz we wrześniu, nadal możesz uczyć się regularnie, ale będzie to bardziej intensywna nauka, na przykład 5 razy w tygodniu. Opóźnienie rozpoczęcia nauki o każdy kolejny miesiąc sprawi, że będziesz mieć mniej czasu na odpoczynek i naukę innych przedmiotów, co może skutkować niezrealizowaniem twoich planów maturalnych.

Kolejny element planowania nauki to oczywiście odpowiedź na pytanie: czego i w jakiej kolejności uczyć się, aby przygotować się do matury z chemii? W tym miejscu zamiast rozpisywać się na kilka stron, chciałbym polecić Ci linki do plików PDF, w których znajdziesz gotowe przykładowe plany nauki, które opracowaliśmy wraz z naszym zespołem dla naszych uczniów.

Pierwszy plik zawiera podział zagadnień na sesje nauki teoretycznej i odtwórkowej wraz z oszacowaniem czasu nauki.

⇒ Program nauczania kursu z Chemii Więcej niż Matura

Drugi plik to tabela, w której opisane są priorytety nauki zagadnień. Możesz się nimi zainspirować, jeśli nie masz wystarczająco dużo czasu, aby zrealizować cały zakres wymagany na maturze. Analiza tego pliku pomoże Ci w przypadku, gdy rozpoczniesz naukę zbyt późno.

⇒ Priorytety nauki zagadnień do matury z chemii

Analiza tych gotowych planów na pewno pomoże Ci w planowaniu nauki. Ten PDF odpowie na pytanie, czy musisz uczyć się wszystkiego. Moje proste zalecenie brzmi: jeśli dążysz do wysokich wyników – tak, uczy się wszystkiego. Jeśli jednak nie zdążysz, musisz nadać odpowiednim tematom priorytety, a te znajdziesz w powyższym pliku.

Jeśli masz dodatkowe pytania, śmiało napisz do nas na adres e-mail. Chętnie pomożemy!

Błędy popełniane przy planowaniu nauki

W ramach krótkiego podsumowania planowania nauki do matury z chemii, chciałbym Ci przypomnieć o:

• złotej zasadzie monitorowania tempa nauki,
• złotej zasadzie dzielenia nauki na sesje nauki teoretycznej i odtwórkowej,
• czerwonej fladze, jaką jest zaczynanie zbyt późno.

Dodatkowo ważne jest w tym miejscu, aby wprowadzić kolejną złotą zasadę, mianowicie zasadę rozkładania nauki w czasie.

Rozłożenie nauki w czasie ma wiele korzyści. Po pierwsze, pozwala uniknąć nadmiernego obciążenia, co wpływa na wydajność nauki. Po drugie, umożliwia lepsze monitorowanie tempa nauki. Po trzecie, wspomaga biologiczne procesy związane z jakością działania procesów pamięci. Lepsze jest uczenie się przez 5 dni z rzędu po 1 godzinie niż przez 5 godzin w 1 dzień. Podobnie: lepiej uczyć się przez 8 miesięcy po 25 godzin miesięcznie niż przez 4 miesiące po 50 godzin. Nawet jeśli oba plany zostaną zrealizowane, ten rozłożony w czasie przyniesie lepsze rezultaty.

Częsty błąd popełniany przez maturzystów polega na liczeniu na to, że 4 miesiące nauki wystarczą do osiągnięcia wymarzonych wyników (np. 90%). Jednak wiele osób jest zdziwionych, że mimo zrealizowania całego materiału, nie osiągają oczekiwanych rezultatów. W dalszej części poradnika omówimy dokładniej, dlaczego tak się dzieje i jak sen wpływa na procesy pamięci. To ważny aspekt, który należy uwzględnić podczas planowania nauki do matury z chemii.

Wybór odpowiednich materiałów do nauki

Podręczniki? Kursy? Korepetycje? Zbiory zadań?

Pytanie o to, z czego uczyć się, jest jednym z najczęściej pojawiających się na forach i grupach w mediach społecznościowych, z którymi się zetknąłem. Podczas moich obserwacji doszedłem do prostego wniosku: każdy poleca to, co sprawdziło się w jego przypadku. Nauczyciele i twórcy kursów zalecają swoje rozwiązania. To naturalne, że kiedy rekomendujemy coś komuś w kontekście tak ważnego wydarzenia jak matura, chcemy wziąć za to odpowiedzialność. Chcemy, aby nasze rekomendacje były podparte własnym doświadczeniem i zaufaniem.

Z tego powodu moja rada w tym temacie jest taka: najpierw zastanów się nad tym, jakie materiały już posiadasz. Następnie oceń czas, który masz do dyspozycji, ponieważ im bliżej matury, tym skorzystanie z gotowych rozwiązań, takich jak kurs maturalny online z chemii, staje się coraz lepszą opcją. Pomyśl również o tym, czy potrafisz i chcesz samodzielnie zaplanować cały proces nauki. Jeśli nie, to nauka z książek, zbiorów zadań, opracowań czy filmów na YouTube może nie być dla Ciebie odpowiednia. Nawet niektórzy korepetytorzy nie zapewniają odpowiedniego wsparcia w planowaniu. Jeśli korzystasz z korepetycji, upewnij się, że Twój nauczyciel ma opracowany plan. Ważne jest, aby oprócz planów lekcji indywidualnych miał on również plan dla Ciebie, który obejmuje zadania do wykonania między spotkaniami. Jest istotniejsze niż same spotkania.

Mam także drugą radę opartą na moich obserwacjach. Widzę, że mimo postępu technologicznego wielu uczniów wciąż korzysta z tradycyjnych książek i wydrukowanych zbiorów zadań. Nie do końca to rozumiem, ponieważ na rynku istnieje wiele lepszych rozwiązań. Warto zapoznać się z nimi, poczytać i zrozumieć, co oferują i dlaczego są lepsze od tradycyjnych materiałów do nauki. Mówię tu oczywiście o różnego rodzaju kursach online czy interaktywnych materiałach.

Moja trzecia rada dotyczy nauki z wideo. Nauka z wideo to bierna forma nauki, która dla większości uczniów może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Wideo może być dobrym uzupełnieniem nauki, ale samodzielny wysiłek intelektualny, jaki wkładamy w rozkodowywanie informacji, rozpisywanie ich, w lekturę treści i pracę z zadaniami, powoduje, że nasz mózg działa inaczej i przyswaja wiedzę skuteczniej. Na przykład na portalu Więcej niż LEK uczy się już 58% wszystkich studentów medycyny kończących studia w Polsce, a w zasadzie nie ma tam materiałów wideo. Dlaczego? Ponieważ forma bierna nie sprzyja aktywnemu uczeniu się, a to, co naprawdę ma znaczenie podczas nauki do matury, to aktywny wysiłek. Z tego samego powodu na kursach Więcej niż Matura wideo pojawia się tylko okazjonalnie w postaci krótkich animacji, a nacisk kładziony jest na inne środki dydaktyczne, które lepiej sprawdzają się podczas nauki do matury.

Czwarta rada: ważniejsze jest, jak się uczysz, niż to, z czego się uczysz. Bez względu na to, jakie materiały masz, jakie kursy czy jakich korepetytorów, to Ty musisz wykonać 90% pracy – samodzielnie, w domu, przy biurku. Wybierz więc takie rozwiązania, które przede wszystkim pomogą Ci w tym aspekcie, ponieważ od jakości Twojej indywidualnej nauki zależy Twój wynik.

Piąta rada: monitoruj swoje postępy. Skorzystaj z gotowych rozwiązań, które mierzą tempo nauki i statystyki rozwiązywania zadań lub monitoruj swoje postępy samodzielnie. Regularne monitorowanie jest niezwykle istotne, ponieważ bez tego uczysz się „na ślepo”. Podobnie moglibyśmy jadąc samochodem, korzystać z nawigacji, ale nigdy nie spoglądać na nią w trakcie podróży. Szanse, aby dotrzeć na miejsce na czas, są bardzo małe.

Na koniec moją rekomendacją są kursy online pod warunkiem, że nie są oparte na wideo. Moje doświadczenia w pracy ze studentami medycyny i lekarzami przekonały mnie, że to działa. Dlatego też poświęciłem ostatnie kilka lat mojego życia na przygotowanie takich kursów z biologii i chemii.

Nauka stacjonarna czy zdalna?

W mojej opinii najlepszym rozwiązaniem jest połączenie obu form nauki. Analizując ankiety kursantów, zauważyłem, że większość z nich korzysta z mieszanej metody nauki. Oznacza to, że większość osób uczy się z kursów Więcej niż Matura i dodatkowo korzysta z korepetycji lub kursów grupowych. Niektórzy uczniowie wykorzystują również tradycyjne materiały, takie jak książki czy zbiory zadań.

Miejsce, w którym się uczysz, ma wpływ na efekty nauki. Jeśli musisz podróżować, aby uczyć się, tracisz czas na dojazdy. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na naukę zdalną, ponieważ daje to więcej czasu na naukę i skutkuje bardziej zadowalającymi efektami.

Warto również zadać sobie pytanie: czy preferujesz naukę synchroniczną czy asynchroniczną? Kursy stacjonarne lub korepetycje (również online) często wymagają obecności w konkretnym miejscu o określonej godzinie. To może stanowić pewne trudności, choć zależy to od indywidualnej sytuacji. Zaletą nauki synchronicznej jest możliwość kontaktu na żywo, co buduje motywację. Natomiast zaletą nauki asynchronicznej jest wyższa efektywność nauki oraz możliwość wielokrotnego korzystania z pisemnych porad na przestrzeni czasu. Przy wyborze materiałów do nauki zawsze warto zwrócić na to uwagę, ponieważ ma to istotny wpływ na długoterminowe efekty nauki.

Praca z zadaniami maturalnymi – które rozwiązywać? Jak to robić?

To jest pytanie warte 100 punktów! Istnieje kilka odpowiedzi. Postaram się nieco zmienić formę poradnika, aby skupić się na konkretnych informacjach.

1 – Rozwiązuj zadania samodzielnie – nie nauczysz się ich rozwiązywać tylko poprzez czytanie wyjaśnień i przykładów rozwiązań.

2 – Jeśli popełnisz błąd, znajdź podobne zadania i rozwiąż kilka przykładów. Następnie zapoznaj się z wyjaśnieniami do zadań.

3 – Podziel pracę z zadaniami na dwa etapy: rozwiązywanie zadań z działu, który właśnie przerabiasz, po tym, jak go przyswoisz. Ale pamiętaj, aby to robić przynajmniej 1 dzień po zapoznaniu się z teorią. To pozwoli zwiększyć retencję wiedzy. Drugi etap to praca z zadaniami po opanowaniu całej teorii. Wtedy, gdy popełnisz błąd, wracaj do teorii i przeczytaj to, co sprawiło Ci trudności.

4 – Monitoruj swoje wyniki, ponieważ bez tego nie będziesz wiedział, jak Ci idzie. To oznacza, że nie będziesz wiedział, gdzie jesteś. Musisz znać swoje obecne miejsce, aby dotrzeć tam, gdzie chcesz. Monitorowanie wyników pozwoli Ci zidentyfikować, które zagadnienia/działy sprawiają Ci najwięcej trudności, dzięki czemu będziesz mógł skoncentrować się na dodatkowej pracy w tych konkretnych obszarach.

5 – Rozwiąż minimum 500 zadań, a najlepiej, jeśli masz czas, to przynajmniej 1000. Pamiętaj jednak, że rozwiązanie 1000 zadań to 6000 minut, czyli 100 godzin poświęconych tylko na zadania. Jeśli zdecydujesz się na taki wysiłek, uwzględnij to w swoim planie nauki i zacznij odpowiednio wcześnie.

6 – Rozwiązuj zadania w formie arkuszy, na czas. Zrób to przynajmniej 4–5 razy w ciągu 6–9 miesięcy przygotowań. Dzięki temu będziesz w stanie sprawdzić, czy tempo pisania jest odpowiednie. Możesz znać materiał, ale jeśli nie zdążysz rozwiązać zadań w określonym czasie, stracisz punkty.

To na tyle na ten moment. Wkrótce pojawi się osobny poradnik dotyczący pracy z zadaniami maturalnymi. Jeśli jesteś zainteresowany, koniecznie śledź nasz fanpage lub kanał na YouTube, aby otrzymać powiadomienie o publikacji poradnika. Tymczasem kontynuujmy.

Efektywne metody nauki, które pomogą Ci w nauce chemii

Zasady efektywnej nauki

Efektywna nauka to zbiór dobrych praktyk, które warto stosować, aby zwiększyć skuteczność nauki. Wcześniej omówiliśmy kilka z tych zasad; dotyczyły planowania nauki. Teraz chciałbym przedstawić Ci kilka kolejnych, które są szczególnie przydatne w nauce chemii. Zaczynamy od złotej zasady aktywnego uczenia się.

Wcześniej wspomniałem o pojęciach aktywnego i biernego uczenia się. Aktywne uczenie się to proces, w którym samodzielnie zarządzasz swoją uwagą i kontrolujesz sposób, w jaki przyswajasz informacje. W przeciwieństwie do tego: bierna nauka polega na pasywnym przyswajaniu materiału, na przykład poprzez słuchanie podcastów lub oglądanie wykładów wideo.

Aktywne uczenie się jest zdecydowanie bardziej skuteczne i polecam Ci je, jeśli planujesz osiągnąć wysokie wyniki na maturze z chemii. Ta metoda będzie również przydatna na studiach. Podstawowe zasady już znasz, teraz przejdźmy do szczegółów i przykładów. Jeśli chcesz uczyć się aktywnie, zastosuj następujące techniki:

1 – Wybieraj materiały edukacyjne, które pozwalają Ci kontrolować tempo nauki i sposób przyswajania informacji.

2 – Przy usystematyzowaniu wiedzy używaj techniki powtórek polegającej na aktywnym odtwarzaniu informacji z pamięci. Możesz na przykład korzystać z fiszek. Dzięki temu wzmocnisz połączenia neuronalne odpowiedzialne za wykorzystywanie tej wiedzy. Jeżeli ograniczysz się jedynie do czytania książek, notatek czy fiszek, bez próby aktywnego odtwarzania wiedzy, efekty nauki będą ograniczone.

3 – Wykorzystuj różne formy sprawdzania wiedzy w trakcie nauki, takie jak pytania otwarte, pytania zamknięte i zadania maturalne.

Dlatego w planowaniu nauki zalecamy podział na sesje nauki teoretycznej i powtórkowej. Nawet podczas nauki teoretycznej możesz uczyć się aktywnie, więc zwróć na to uwagę.

Kolejna złota zasada to zasada kontekstu. Oznacza to, że zawsze, gdy się uczymy, powinnyśmy być świadomi kontekstu, w jakim się znajdujemy. Aby zrozumieć szerszy kontekst materiału, którego się uczysz, musisz zauważyć związki między tym, czego właśnie się uczysz, a tym, co przerabiałeś wcześniej. To bardzo ważne, ponieważ kontekst pomaga nadać nowym informacjom znaczenie i osiągnąć tym samym lepsze zrozumienie. A jeśli coś zrozumiesz, łatwiej to zapamiętasz.

Warto również wspomnieć o ważnych czerwonych flagach: czytaniu notatek bez aktywnego odtwarzania wiedzy oraz rozwiązywaniu zadań z nadmiernym użyciem podpowiedzi. Obie te sytuacje są sprzeczne z zasadą aktywnego odtwarzania wiedzy i mogą prowadzić do powstania iluzji wiedzy, czyli przekonania, że coś wiemy, podczas gdy tak naprawdę tylko kojarzymy informacje. Samo kojarzenie nie wystarczy, aby osiągnąć sukces na maturze z chemii.

Czy robić notatki?

To pytanie często zadają mi maturzyści i odpowiedź jest krótka i prosta – tak, warto robić notatki. Dlaczego?

Robienie notatek ma ogromny pozytywny wpływ na proces nauki, ale ważne jest zrozumienie, że notatki można podzielić na dwa typy, które pełnią różne role. Po pierwsze, mamy notatki, które pomagają nam zrozumieć materiał, którego się uczymy. Po drugie, mamy notatki, które służą jako narzędzie do odtwarzania wiedzy i systematyzowania jej w dłuższej perspektywie.

Podczas nauki, gdy staramy się zrozumieć materiał, warto sporządzać notatki, które pomogą nam w tym procesie. Możemy tworzyć schematy, grafiki, tabele i inne formy wizualne. Tworzenie takich notatek zwiększa nasze możliwości zrozumienia różnych koncepcji, zwłaszcza tych trudniejszych. Dzięki notatkom nasze efekty nauki stają się trwalsze.

Ponadto jeśli uczymy się przez wiele miesięcy, ważne jest, aby mieć zapis naszej pracy. Notatki służą jako świadectwo naszych wysiłków i umożliwiają systematyczne powracanie do zdobytej wiedzy. Warto, aby takie notatki były kolorowe, zawierały grafiki, schematy i podkreślenia ważnych informacji. Dzięki tym elementom łatwiej zarządzamy uwagą podczas nauki, mniej się męczymy i lepiej zapamiętujemy to, czego się uczymy.

Zatem robienie notatek jest kolejną ważną zasadą, którą warto zastosować podczas nauki chemii.

Umiejętności matematyczne a przygotowanie do matury z chemii

Jak zapewne domyślasz się, każdy przedmiot ma swoje unikalne uwarunkowania, które czynią naukę do matury z tego przedmiotu specyficzną. W przypadku matury z chemii jest to połączenie trzech rzeczy.

Po pierwsze, chemia jest abstrakcyjna, przez co wiele rzeczy wymaga odpowiedniego wizualizowania, żeby w ogóle to zrozumieć i zapamiętać. Używaj grafik, schematów czy tabel, rysuj z pamięci i ćwicz pisanie reakcji chemicznych.

Po drugie, chemia wymaga posiadania umiejętności matematycznych, gdyż w wielu zadaniach maturalnych trzeba coś wyliczyć. To bardzo ważny aspekt, który trzeba ćwiczyć. Jeśli masz z tym problem, to jest szansa, że w Twoim przypadku przygotowanie z chemii będzie wymagało dodatkowo przypomnienia sobie wielu umiejętności matematycznych.

Po trzecie, z biegiem lat na maturze z chemii pojawia się również coraz więcej zadań wymagających analizy tekstu, wyciągnięcia z nich informacji, a następnie zastosowania w zadaniu. Najczęściej dotyczy to rozpisania wniosków i obserwacji. W toku swojej nauki pamiętaj, aby sprawdzić, czy radzisz sobie z takimi zadaniami.

Po czwarte, w przypadku chemii bardzo wartościowym aspektem nauki może być rozwiązywanie zadań zarówno w ramach lekcji odtwórkowych, jak i lekcji teoretycznych. Czyli: kiedy uczysz się teorii, od razu zobacz sobie, w jaki sposób ta wiedza jest przedstawiana na maturze, czego wymaga się od maturzystów. Korzystaj z gotowych przykładów rozwiązań zadań, by przyspieszyć swoją naukę i podnieść efekty. Dopiero po tym przejdź do samodzielnego rozwiązywania zadań z danego działu w ramach sesji odtwórkowych.

Najczęściej popełniane błędy w indywidualnej nauce

Teraz porozmawiajmy o często popełnianych błędach podczas indywidualnej nauki. Wiele z nich już omówiliśmy, ale istnieją także inne, o których warto wiedzieć.

Po pierwsze, ważne jest trzymanie się ustalonego schematu nauki i unikanie częstych zmian. W praktyce oznacza to wypracowanie stałej rutyny nauki, na przykład utrzymywanie regularnych dni i godzin poświęcanych na naukę.

Po drugie, warto korzystać z ustalonej kolejności realizacji zagadnień. To pozwala nam przechodzić od jednego tematu do drugiego w sposób płynny i logiczny, oszczędzając energię, ponieważ kolejne informacje naturalnie wynikają z poprzednich. Pomijanie tej zasady to duży błąd. Jeśli zastanawiasz się, jaka kolejność jest najlepsza, znajdziesz ją w planie nauki, który jest dostępny w pliku z programem nauczania.

Po trzecie, konsekwentne stosowanie zasad efektywnej nauki pomaga budować motywację. Widząc pozytywne efekty naszej nauki, czujemy większą motywację do dalszego działania. Dlatego ważne jest monitorowanie efektów nauki, czyli tego, co już wiemy. Jeśli nie rozwiązujemy regularnie zadań i nie podejmujemy prób rozwiązywania całych egzaminów od czasu do czasu, popełniamy błąd, który w końcu może doprowadzić do utraty motywacji w długoterminowej nauce.

Zdrowie i motywacja

Zdrowy styl życia i motywacja podczas przygotowań do matury

Niezależnie od tego, w jakim obszarze życia dążymy do rozwoju, dbanie o zdrowy styl życia, sen i aktywność fizyczną jest niezwykle ważne. W przypadku nauki mają one szczególne znaczenie, ponieważ nauka jest wymagająca energetycznie, a skuteczność nauki w dużej mierze zależy od naszego stanu zdrowia i nastroju.

Dbanie o motywację jest istotne, ponieważ gdy brakuje nam motywacji, musimy zmuszać się do nauki. Ta presja powoduje wydzielanie kortyzolu, czyli hormonu stresu. Co ciekawe, ten hormon hamuje procesy neurogenezy, czyli procesy budowania nowych neuronów, co z kolei ogranicza efektywność uczenia się.

Motywacja nie jest czymś magicznym, co się po prostu ma lub się tego nie ma. To proces neurobiologiczny, który możemy wspomagać poprzez różne działania. Jednym z nich, jak już wcześniej wspomniałem, jest obserwacja efektów nauki, ponieważ wpływa to na nasze poczucie skuteczności w nauce. Kolejnym czynnikiem jest świadomość celu nauki, czyli wiedza o tym, dokąd zmierzamy, jaki wynik chcemy osiągnąć i jakie korzyści przyniesie nam ten wynik w życiu. Posiadanie celu sprawia, że obserwowanie zbliżania się do niego wyzwala wydzielanie dopaminy, która powoduje uczucie satysfakcji z naszych działań. Trzeci czynnik to wsparcie otoczenia, czyli wsparcie ze strony rodziny, nauczycieli i przyjaciół.

Poczucie skuteczności, świadomość celu nauki i wsparcie otoczenia to 3 główne składniki budowania motywacji. Jeśli jesteś zainteresowany tym tematem, mamy dla Ciebie osobny poradnik, który porusza tylko ten temat. Zachęcam do jego lektury.

Radzenie sobie ze stresem przy nauce do matury

Teraz porozmawiajmy o tym, jak radzić sobie ze stresem, gdy się pojawi. Istnieje kilka sprawdzonych metod.

Po pierwsze, stwórz sobie okazję do obserwowania efektów swojej nauki, sprawdzaj swoje postępy. Dzięki temu zmniejszysz poziom stresu, ponieważ zauważysz, że nauka przynosi efekty.

Po drugie, ważnym elementem radzenia sobie ze stresem, który może również pomóc podczas egzaminu, są ćwiczenia oddechowe. Jeśli chcesz zmniejszyć poziom odczuwanego stresu, regularnie wykonuj przerwy podczas nauki i wykonuj ćwiczenia oddechowe polegające na kilku powolnych i głębokich wdechach oraz wydechach przez 2–3 minuty. Głębokie oddychanie stymuluje nerw błędny, który jest częścią układu przywspółczulnego. Stymulacja ta powoduje uspokojenie organizmu, spadek tętna i stopniowe rozluźnienie napięcia organizmu.

Po trzecie, ruch fizyczny reguluje działanie układu hormonalnego, który ma wpływ między innymi na nasz nastrój. Dlatego warto pamiętać o aktywności fizycznej, ponieważ nasze samopoczucie ma wpływ na nasze nastawienie do nauki, a nasze nastawienie wpływa na efekty nauki.

Po czwarte, pamiętaj o regularnym jedzeniu. Efektywny rozwój nie jest możliwy bez dostarczania odpowiedniej ilości kilokalorii. Mózg jest najbardziej energochłonnym organem w naszym ciele, dlatego jeśli intensywnie się uczymy, musimy dostarczać mu odpowiednią ilość energii. Często spotykałem się z osobami, które skarżyły się na złe samopoczucie i brak energii, a podczas wywiadu okazywało się, że spożywają zbyt mało kilokalorii. Dlatego pamiętaj, że regularne i odpowiednie odżywianie jest ważne nie tylko dla efektów nauki, ale również dla Twojego nastroju i ogólnego zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Znaczenie regularnego odpoczynku i snu dla nauki do matury

Dochodzimy teraz do ostatniej złotej zasady i czerwonej flagi – znaczenia snu oraz konsekwencji braku odpowiedniej ilości snu. Sen to czas, w którym zachodzi konsolidacja śladów pamięciowych. Podczas snu mózg tworzy połączenia między neuronami i utrwala to, czego się uczyliśmy w ciągu dnia. Im częściej wracamy do danej informacji, tym większa szansa, że zostanie ona utrwalona w naszej pamięci wtedy, gdy śpimy.

Te fakty wyjaśniają, dlaczego ważne jest robienie aktywnych odtworzeń i dlaczego warto spać oraz rozkładać naukę w czasie. Proste zasady snu są fundamentem wielu skutecznych metod nauki i ogólnego rozwoju. Im bardziej intensywnie nasz mózg się rozwija, tym więcej snu potrzebujemy. Dlatego nie mogę przecenić i podkreślić wystarczająco, jak ważny jest regularny sen. Ma on ogromne znaczenie nie tylko dla efektów nauki, ale również dla Ciebie i całego Twojego życia.

Podsumowanie

Treść tego poradnika stanowi pierwsze kroki w Twoim przygotowaniu do matury z chemii i osiągnięciu wymarzonego wyniku. Wiele z tych porad jest uniwersalnych i może być pomocnych dla każdego. Jednak warto pamiętać, że sytuacja każdej osoby może się różnić, dlatego warto skonsultować swoje pomysły na naukę z osobami doświadczonymi w tym zakresie. Ważne jest również dostosowywanie planu nauki w przypadku pojawienia się opóźnień.

W ramach tego przewodnika podzieliliśmy się kilkoma istotnymi linkami i materiałami, które z pewnością ułatwią Ci proces planowania nauki do matury oraz samo przygotowanie się do niej. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości w trakcie swoich rozważań, śmiało napisz do nas na Messengerze – postaramy się udzielić Ci wsparcia.

Zgodnie z obietnicą chciałbym podzielić się z Tobą kilkoma linkami, które mogą bardzo pomóc w nauce. Pierwszy link prowadzi do oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które są publicznie dostępne. W tych arkuszach znajdziesz zadania podzielone na matury, tak jak wyglądało to w rzeczywistości. Drugi link to te same zadania, które zostały delikatnie przeredagowane i uporządkowane według działów, co ułatwia rozwiązywanie ich tematycznie, co jest istotne podczas realizacji planu nauki do matury. Mam nadzieję, że będą one dla Ciebie pomocne. Niespodzianka, o której wspomniałem, znajduje się w pliku PDF z podziałem zadań na działy. 😉

⇒ Linki do arkuszy egzaminacyjnych CKE z chemii

⇒ Linki do arkuszy z zadaniami maturalnymi CKE z chemii podzielonymi na działy – Więcej niż Matura

Zakończenie

I tak dochodzimy do końca tego przewodnika. Gratulacje, jeśli udało Ci się dotrzeć aż tutaj! Sam fakt zapoznania się z treścią tego przewodnika świadczy o Twojej silnej motywacji i determinacji. Mam nadzieję, że przewodnik ten był dla Ciebie pomocny.

Jak się domyślasz, wszystkie omówione tutaj aspekty rozwiązania problemów oraz wskazówki dotyczące przygotowań stanowią podstawę metodologiczną naszych kursów maturalnych z biologii i chemii. Jeśli chcesz mieć pewność, że wszystkie te aspekty zostaną odpowiednio uwzględnione w Twoim planie nauki, zachęcam cię do wzięcia udziału w naszych kursach.

Więcej niż Matura to sprawdzona forma nauki, nieznana dotychczas na polskim rynku przygotowania do matury. Głównym celem kursu jest zwiększenie indywidualnej skuteczności nauki, ponieważ ten aspekt przygotowań do matury ma największy wpływ na wyniki egzaminacyjne. Nasz kurs zastąpi podręczniki, zbiory zadań, a nawet korepetycje, ponieważ wszystkie te elementy zostały zawarte w naszym kursie. Oznacza to, że możesz zadawać nieograniczoną liczbę pytań i poprosić o sprawdzenie rozwiązań swoich zadań. Wszystko to w jednym miejscu. To właśnie ten aspekt został najbardziej doceniony przez naszych uczestników kursu Więcej niż Matura – możliwość kompleksowej nauki biologii i chemii w jednej przestrzeni.

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące naszych kursów, śmiało się z nami skontaktuj!

A tymczasem zachęcam do śledzenia naszych mediów społecznościowych. Na pewno znajdziesz tam kolejne cenne materiały! Na naszym kanale YouTube znajdziesz nagrania z wyjaśnieniami zadań oraz wiele wykładów na temat efektywnej nauki i poradników dotyczących korzystania z naszej platformy e-learningowej oraz kursów, które tam się znajdują.

Powodzenia! Trzymam kciuki za Ciebie i za Twoją naukę! 😀

lek. Dariusz Chrapek

⇒ FACEBOOK
⇒ INSTAGRAM
⇒ TIKTOK
⇒ YOUTUBE