Uncategorized

Nowoczesna i spersonalizowana nauka do matury z biologii i chemii?
Możliwość efektywnego uczenia się w każdym momencie?
Możliwość zadawania pytań i konsultacji z nauczycielami przez cały czas nauki?
Baza zadań, która mówi uczniowi jakie działy idą mu najgorzej, daje możliwość nauki w trzech trybach w zależności od poziomu wiedzy oraz pozwalą na konsultację propozycji odpowiedzi z egzaminatorami?
Indywidualny plan nauki ze stałą możliwości monitorowania gdzie jesteśmy i ile nam zostało do końca?

Taka kompilacja wróży sukces, choć dla wielu uczniów, rodziców i nauczycieli może być na pierwszy rzut oka niezrozumiała. Przekonaj się, czym nie jest i czym jest kurs Więcej niż Matura, aby zrozumieć dlaczego metodyka WNM przynosi pewne efekty. Zaczynajmy!

Więcej niż Matura w pigułce

Zanim przejdziemy do punktowania tego, czym nie jest WNM, warto podkreślić to, czym jest. To nowoczesny kurs e-learningowy realizowany zgodnie z metodyką self-paced learning, czyli uczenia się w indywidualnym tempie, wedle indywidualnego planu nauki, ze stałą możliwością uzyskania wsparcia wtedy, kiedy go potrzebujemy, w każdym momencie. Zapewnia wysoki poziom personalizacji a przez to efektywności i motywacji do nauki, przy tym eliminuje wysoki poziom stresu i zmęczenia, gdyż uczeń dokładnie wie gdzie jest, ile tematów zostało do przerobienia i ile czasu na naukę jeszcze potrzebuje.

Z doświadczenia wiemy, że jak nie zobaczy się kursu WNM to można mieć na jego temat różne wyobrażenia. Dlatego dzisiaj proponujemy spojrzenie od drugiej strony. Zastanówmy się czym nie jest WNM oraz w czym jest podobne do znanych, starszych sposobów nauki.

Czym nie jest Więcej niż Matura?

Przede wszystkim to nie jest ani papierowy ani elektroniczny podręcznik. Ale! Kurs całkowicie zastępuje podręczniki, oferuje znacznie więcej niż zwykłe podręczniki i umożliwia samodzielną naukę w pełnym skupieniu tak jak nauka z podręczników czy własnych notatek. Wynika to z prostego faktu, na platformie znajdziesz gotowe lekcje teoretyczne, które zawierają w sobie 100% materiału teoretycznego wymaganego do matury. Zaś sama formuła przedstawiania treści w formie interaktywnych prezentacji została przygotowana w taki sposób, aby nie powodować przemęczenia przy nauce.

WNM to również nie jest zbiór zadań maturalnych. Ale! Kurs całkowicie zastępuje zbiory zadań, ponieważ posiada interaktywną bazę zadań maturalnych. Ponadto oferuje więcej niż zbiory zadań, ponieważ pozwala na rozwiązywanie zadań w trzech trybach (samodzielnie, ze wskazówkami i wyjaśnieniem krok po kroku) i monitorowanie statystyk rozwiązania. Co więcej, umożliwia konsultację z nauczycielami oraz jest zintegrowany z treściami na kursie. Oznacza to, że oferuje nowy sposób pracy z zadaniami, którego maturzyści nie znają. Z jednej strony samo rozwiązywania zadań jest takie samo, ale jego płynność, szybkość i organizacja pracy z zadaniami jest łatwiejsza niż kiedykolwiek.

WNM to nie jest kurs wideo. Ale! Kurs całkowicie zastępuje klasyczne nagrania wideo, ponieważ jest zbudowany z interaktywnych treści, w tym z krótkich form wideo. Oferuje więcej niż kursy wideo, ponieważ pozwala na pełną kontrolę tempa nauki, wyszukiwanie treści, zawiera gotowe zestawy powtórkowe oraz pozwala rozwiązywać zadania maturalne w toku nauki. Co więcej, umożliwia zadanie pytania do każdej treści oraz każdego zadania maturalnego w dowolnym momencie. Wiele osób szuka kursów wideo, gdyż nauka z wykładów wideo jest lekka, lżejsza niż aktywne formy uczenia się. Na kursach WNM stawiamy przede wszystkim na to, aby poziom zrozumienia, zapamiętania i usystematyzowania materiału być najwyższy. Dlatego nie jest to kurs wideo, bo wideo nie jest najlepszym możliwym sposobem nauki do tak dużego egzaminu jak egzamin maturalny.

WNM to nie jest klasyczny kurs stacjonarny. Ale! Zastępuje klasyczne formy kursów, ponieważ oferuje gotowy plan nauki, który można całkowicie spersonalizować według potrzeb. Co więcej, dostępny jest monitor realizacji postępów, który informuje o pojawiających się zaległościach i konieczności podniesienia tempa nauki. To opcja uczenia się zawsze wtedy, gdy chcemy, gdzie chcemy i w takim tempie, w jakim chcemy.
Innymi słowy, kursy WNM ściągają z ucznia całą pracę organizacyjną. Uczeń ma swój indywidualny plan, dokonaną selekcję materiału, przygotowany plan powtórek oraz plan realizacji zadań. Wystarczy, że zaloguje się na kurs i od razu zostanie pokierowany w odpowiednie miejsce. Zostanie również poinformowany/na o tym, czy i jakie zaległości pojawiły się w nauce.

WNM to nie jest kurs grupowy. Ale! Kurs zastępuje kursy grupowe, ponieważ pozwala na uczenie się z pytań, które zadały inne osoby. Ponadto oferuje więcej niż kurs grupowy, ponieważ nie zmusza do nauki akurat tego, co było zaplanowane. WNM umożliwia swobodne dostosowanie swojej nauki do swoich potrzeb i możliwości, co zwiększa personalizację nauki i tym samym jej efektywność.
Innymi słowy, nauka w formule WNM posiada najlepsze aspekty nauki grupowej i eliminuje największe minusy nauki grupowej. Daje to w połączeniu rewolucyjną mieszankę!

WNM to nie jest klasyczny kurs synchroniczny. Oferuje znacznie więcej niż klasyczny kurs synchroniczny, ponieważ daje możliwość nauki 24/7 przez 365 dni we własnym tempie. Możesz uczyć się tego, co chcesz w dowolnym miejscu i o dowolnej porze. Możesz zadać każde pytanie, o każdej porze i skonsultować rozwiązanie każdego zadania. Kursy synchroniczne wymagają od nas dostosowania naszego życia do nich. Kursy WNM mają na celu dostosować się do ucznia i do jego możliwości, zarówno fizycznych, emocjonalnych, intelektualnych jak i czasowych.

WNM to nie są korepetycje. Ale! Kurs całkowicie je zastępuje, ponieważ podobnie jak na korepetycjach, można zadać pytanie nauczycielom i skonsultować swoje wątpliwości. Ponadto oferuje znacznie więcej niż korepetycje, ponieważ pozwala na zadawania pytań ciągle oraz uczenie się z pytań, które zadali inni użytkownicy kursu. Umożliwia konsultację z nauczycielami zarówno w kwestii treści merytorycznych, jak i metodycznego przygotowania do egzaminu maturalnego. I co najważniejsze, jest z uczniem zawsze gdy się uczy.
W ciągu pierwszej edycji kursu zadaliśmy kursantom pytanie o to czy WNM może zastąpić korepetycje i 99% z nich odpowiedziało jednoznacznie, że tak. A nawet, w wielu względach jest lepsze, gdyż uczeń może zadać pytanie tu i teraz, wtedy gdy się uczy i nie musi pamiętać tego o co ma zapytać na tradycyjnych korepetycjach, które są dopiero za kilka dni. W dodatku wszystkie odpowiedzi udzielone przez nauczyciela są zapisane, więc uczeń może do nich wracać na przestrzeni miesięcy nauki. Może również uczyć się ze wszystkich pytań, jakie zadali inni uczniowie.

Dlaczego metodyka Więcej niż Matura tak dobrze działa? I czy została sprawdzona?

Odpowiedź jest prosta. Metodyka WNM wspomaga systematyczną sumienną naukę w indywidualnie dostosowanym do każdego ucznia tempie. Jest to dobrze znany od lat przepis na efekty w nauce. Po prostu formuła e-learningowa pozwala to zrobić lepiej, bo WNM:

• rozwiązuje 6 kluczowych problemów ucznia – selekcję materiału, plan pracy, systematyzacja wiedzy, konieczność konsultacji, brak motywacji oraz brak czasu na naukę
• działa 24/7/365, dzięki czemu łatwo jest znaleźć czas na efektywną naukę
• pozwala uczyć się we własnym tempie, co jest fundamentem efektywnego uczenia się
• zawiera stałą opiekę dydaktyczną, w większym zakresie niż tradycyjne korepetycje
• wykonuje za ucznia 100% pracy związanej z organizacją procesu uczenia się, co przyspiesza naukę, odstresowuje i pozwala skupić się na nauce
• stale dostarcza uczniowi informacji zwrotnej, co buduje motywację do nauki i poprawia efekty, gdyż uczeń stale widzi obszary wymagające poprawy
• adaptuje się do ucznia – nauczyciel świadczący opiekę dają spersonalizowane porady a uczeń jeśli chce, może poprosić o pomoc w stworzeniu indywidualnego planu nauki.

WNM kształtuje, rozwija i pomaga w prowadzeniu samodzielnej i systematycznej nauki. Ta swoją naukę, aby w każdym momencie aktywnie wkładać wysiłek w zrozumienie materiału, Jest to kluczowy element, bez którego nie ma mowy o wymarzonych wynikach na maturze. Ale uczeń nie jest sam, bo w każdym momencie, gdy pojawi się rzeczywisty problem lub wątpliwości, może w każdej chwili poprosić o pomoc w lekcjach teoretycznych lub przy rozwiązywaniu zadań maturalnych czy też w dziale „Pomoc w nauce”. Opiekunowie kursów są obecni na platformie od godziny 9:00-21:00, a na pytanie zadane w nocy, odpowiadają z samego rana.

WNM to przykład skutecznego systemu: 100% spersonalizowanej i systematycznej nauki = najtrwalsze efekty w długofalowej perspektywie! Uczycie się we własnym tempie, poznajecie materiał teoretyczny, zadajecie do niego pytania, tworzycie własne notatki. Następnie przechodzicie do lekcji odtwórkowych, gdzie ćwiczycie wykorzystanie wiedzy dzięki zestawom odtwórkowym i zadaniom maturalnym. To wszystko po to, żeby utrwalić Waszą wiedzę i z sukcesem wykorzystać ją podczas egzaminu.

Ten system nauczania sprawdza się w przygotowaniu do dużych trudnych egzaminów. W sukcesem od 2017 roku wykorzystują go również studenci medycyny i lekarze, którzy uczą się w taki sam sposób na siostrzanym portalu Więcej niż LEK. Już co drugi student medycyny w Polsce na co dzień korzysta z WNL. Dlaczego? Bo pomaga w systematycznej i sumiennej nauce, odciąża organizacyjnie i daje możliwość konsultacji swoich wątpliwości. Ta mieszanka jest niesamowicie efektywna.

Niezależnie od tego, czy uczycie się do najbliższej matury, czy też na kolejny rok, warto wypróbować Więcej niż Matura w działaniu, nawet jeśli wykorzystacie dostęp do kursu tylko na ostatniej prostej przed maturą w formie nauki z bazy zadań maturalnych. Zachęcamy do wypróbowania wersji demo lub wykupienia dostępu na miesiąc, aby w pełni przetestować efektywny i sprawdzony sposób uczenia się!

Powodzenia!

Korepetycje w tradycyjnej formie, niepełna realizacja materiału w szkole, stos podręczników, jeszcze większy stos notatek – dość. Wielu naszych kursantów potrzebuje maturalnego tsunami w zakresie solidnego przygotowania do egzaminu. Po rozmowach z nimi wiemy, że nowoczesna i spersonalizowana nauka z Więcej niż Matura to coś, po co warto sięgnąć, aby uczyć się efektywnie. W każdym momencie.

Co daje kurs i na czym polega jego przewaga nad klasycznymi korepetycjami i szkołą? Zaczynajmy!

Matura – trudne początki

Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, z czym mierzą się maturzyści, ponieważ dzielą się swoimi problemami w nauce, które staramy się na bieżąco rozwiązywać. Chcielibyśmy pokazać Ci na kilku przykładach, że nauka do matury nie musi być wyboistą drogą. Przytoczymy w tym celu kilka historii naszych kursantów.

Największym problemem Alicji od zawsze było stworzenie porządnego planu nauki do sprawdzianu, testu, nawet na kartkówkę. Dużo rzeczy ją zawsze rozpraszało, pracę nad materiałem organizowała raczej w chaotycznym trybie, np. powtarzając jakieś działy, zaglądając w międzyczasie na Facebooka lub Instagrama, odpowiadając na wiadomości znajomych, w tle brzmiała jej ulubiona muzyka. Przyszedł czas przygotowań do matury, a Alicja czuła się zwyczajnie zestresowana i przytłoczona tym, co ją czeka. Wiedziała, że potrzebuje dużego wsparcia, motywacji, wejścia w systematyczny schemat nauki. I tak trafiła na nasz portal.

Więcej niż Matura – plusy

Przede wszystkim zwróciła uwagę na to, że może na bieżąco konsultować się z wyspecjalizowaną kadrą pedagogiczną, która jest codziennie dostępna na platformie edukacyjnej. Jeśli Alicja miała jakiekolwiek wątpliwości dotyczące poszczególnych zagadnień na kursie, swojego planu nauki lub zadań maturalnych, mogła zadać pytanie i otrzymać na nie odpowiedź, co pozwalało jej na bieżąco wyjaśniać swoje wątpliwości i zdobywać wiedzę.

Ponadto kurs rozwiązał mnóstwo problemów, które przeszkadzały jej w efektywnej nauce. Zawsze miała wrażenie, że niekoniecznie dobrze radzi sobie z selekcją materiału, który powinna przyswoić w określonym czasie. Na kursie nie musiała się o to martwić, wszystko to, czego powinna się nauczyć do matury, jest w 100% przygotowane za nią – dziesiątki gotowych lekcji teoretycznych i odtwórkowych ułożonych w odpowiedniej kolejności. W dodatku platforma pozwala na bieżącą analizę tego, ile nam zostało, jakie mamy tempo i czy zdążymy z nauką do matury na czas.

Co więcej, na platformie czekały na nią propozycje gotowych planów nauki, a gotowe plany nauki były w jej przypadku jak spełnienie największego marzenia, bo, jak sama podkreślała, to jej najsłabszy punkt. Dodatkowo miała poczucie ogromnej systematyzacji wiedzy, ponieważ dużo czasu poświęcała na odtwórki i pracę z zadaniami maturalnymi.

Zwiększyła się też jej motywacja, bo na bieżąco mogła monitorować swoje postępy, co dało naprawdę ogromną satysfakcję: zwyczajnie widziała efekty. I nie czuła się przeciążona, bo kurs pozwalał jej na naukę gdzie chce, kiedy chce i w takim tempie, w jakim chce. To pozwoliło jej dostosować naukę do matury do swojego życia, a nie swoje życie do nauki do matury.

Więcej niż Matura – co wyróżnia kurs?

Z kolei Michał postanowił uczyć się z nami głównie ze względu na metodykę nauczania. Dlaczego? Bo łączy w sobie najważniejsze cechy klasycznych kursów, indywidualnych korepetycji i papierowych podręczników! Jak sam twierdzi, tradycyjny kurs wymagałby od niego uczęszczania na zajęcia w określonym czasie, w konkretny dzień, do tego trzeba byłoby doliczyć dojazd, dodatkowy wkład finansowy i spróbować pogodzić to z wieloma innymi zajęciami, na które uczęszczał. Potrzebował modelu asynchronicznego, a właśnie w takim prowadzone są kursy WNM.

E-learning dał mu mnóstwo perspektyw – mógł całkowicie spersonalizować swoją naukę, co przełożyło się na wzrost jego efektywności. Uczył się według planu idealnie skrojonego na jego możliwości, miał więcej czasu na przygotowania.

Poświęca 100% swojego czasu nauki bezpośrednio w środowisku platformy e-learningowej. Oznacza to, że całość swojej nauki prowadzi w jednym miejscu, od przyswajania teorii, poprzez rozwiązywanie zadań jak i kontakt z nauczycielami i konsultacje swoich rozwiązań zadań maturalnych. Nie potrzebował innych materiałów niż te dostępne online, a w razie wątpliwości mógł skonsultować kwestie, które go nurtowały z nauczycielami. Dzięki temu skupił się na swoim celu, ponieważ wszystko miał w jednym miejscu. Zarówno na Michała, jak na wiele innych osób działa to bardzo uspokajająco.

Opieka dydaktyczna to ważny element metodyki nauczania Więcej niż Matura. Model ten został sprawdzony w ciągu ostatnich 6 lat przez ponad 20 tysięcy studentów medycyny i lekarzy, którzy od 2017 roku uczą się na siostrzanym Medycznym Portalu Edukacyjnym Więcej niż LEK. W toku kilku lat kursanci zadali ponad 50 000 pytań, na które odpowiedzi zostały opracowane przez nasz zespół, a następnie umieszczone na stałe w kursach. Dzięki temu każda kolejna osoba, która uczy się na portalu, uczy się z coraz lepszych materiałów odpowiadających na więcej wątpliwości, jednocześnie z możliwością zadania w każdej chwili nowego pytania. I dokładnie tak samo działa to teraz na Więcej niż Matura! Możesz zadać każde pytanie, zawsze, w nieograniczonej liczbie. Ponadto masz dostęp do wszystkich pytań i konsultacji, które odbywają inni kursanci, dzięki czemu wiele wartościowych odpowiedzi nauczycieli jest na wyciągnięcie ręki.

Nauka do matury z Więcej niż Matura

Nasi kursanci często podkreślają, że platforma WNM wraz z dostępem do kursów stanowi dla nich duże wsparcie, pozwalając na poznawanie tych partii materiału, których akurat potrzebują. Pozwala im szybko znaleźć to czego akurat muszą się uczyć, dzięki czemu każdego dnia wiedzą, co mają do zrobienia i nie muszą się nad tym zastanawiać. Ważnym aspektem weryfikującym efekty nauki jest oczywiście praca z zadaniami maturalnymi, która na Więcej niż Matura została rozwiązana w unikatowy sposób. Tutaj mamy na myśli oczywiście innowacyjny moduł bazy zadań, który po pierwsze pozwala na pracę z zadaniami, poznawanie różnych wyjaśnień, pułapek i naukę oceniania pytań pod kątem wymagań egzaminacyjnych. Zadań maturalnych w bazach jest ponad 1000! Są to oficjalne zadania z matur, pełne wyjaśnień i komentarzy nauczycieli. W dodatku możesz konsultować swoje odpowiedzi z nauczycielami, monitorować to, które działy idą Ci najgorzej oraz w łatwy sposób wrócić np. do wszystkich błędnie rozwiązanych zadań. Nauka z zadaniami nigdy nie była tak efektywna!

Aktywne i spersonalizowane nauczenie daje pewne efekty

Więcej niż Matura to nauka w modelu aktywnym, oznacza to, że przez 100% czasu uczeń aktywnie zdobywa wiedzę, rozwiązuje zadania i weryfikuje swoje zrozumienie dzięki kontaktowi z nauczycielami. Jest to możliwe dzięki personalizacji nauki, gdyż każdy uczeń ma swój indywidualny plan, swoje indywidualne tempo, może zadawać swoje indywidualne pytania.

Niezależnie od tego, czy masz maturę za kilka miesięcy czy też za rok, możesz z sukcesem wykorzystać portal do nauki. Od startu kursów z Biologii i Chemii w październiku 2022 roku naukę z nami rozpoczęły setki osób. Niektóre z nich uczą się do matury na maj 2023, a inne na maj 2024. Każdego dnia dołączają do kursu również nowe osoby, które mają maturę już niebawem. Decydują się na to, gdyż baza zadań maturalnych bardzo pomaga również na ostatnim etapie nauki, gdy musimy zweryfikować naszą wiedzę i przećwiczyć zadania maturalne. Jest to jeden z dwóch najczęstszych scenariuszy wykorzystania portalu Więcej niż Matura do nauki.

Te wszystkie elementy w połączeniu powodują, że kursanci czują, że Więcej niż Matura to coś innego niż korepetycje czy nauka w szkole. Powód jest prosty, mają całą naukę w jednym miejscu, mają portal zawsze przy sobie, uczą się, kiedy chcą i w takim tempie, w jakim chcą oraz stale, o każdej porze, mogą zadawać pytania. Dzięki temu nauka jest spersonalizowana. A dzięki temu jest niesamowicie efektywna!

Jeśli interesują Cię nasze kursy, zapraszamy do kontaktu! Chętnie doradzimy Ci i odpowiemy na wszystkie pytania i wątpliwości!

Drogi rodzicu, jeśli tutaj jesteś, najprawdopodobniej oznacza to, że albo Twoje dziecko właśnie mierzy się z przygotowaniem do matury, albo ma je jeszcze daleko przed sobą. Jestem przekonany, że w obu przypadkach niniejszy poradnik okaże się dla Ciebie pomocny, a dzięki temu pomoże także Twojemu dziecku.

Myślę, że nie zdziwi Cię, jeśli już teraz powiem, że poświęcenie około 15–20 minut na lekturę tego poradnika nie spowoduje nagle, że będziesz w stanie rozwiązać wszystkie problemy swojego dziecka. Niemniej może on pomóc Ci w zdiagnozowaniu tych problemów. Jest to pierwszy i najważniejszy krok ku temu, by wdrożyć odpowiednie działania, które przyczynią się do uzyskania przez Twoje dziecko upragnionego wyniku na maturze. A nawet jeśli mu się to nie uda za pierwszym razem, będzie miało motywację i podtrzymane przekonanie, że warto próbować realizować swoje cele czy marzenia i spróbuje przystąpić do egzaminu ponownie.

Zanim przejdziemy do meritum, chciałbym powiedzieć Ci kilka słów o mnie. Zapewne to, kto pisze ten przewodnik, ma dla Ciebie znaczenie i jest jednym z aspektów zaufania do jego treści. Nazywam się Dariusz Chrapek, z wykształcenia jestem lekarzem, pedagogiem, a niedługo również psychologiem ze specjalizacją wspierania rozwoju. Od ponad 7 lat pracuje jako trener efektywnej nauki, prowadzę 80-osobowe wydawnictwo edukacyjne, gdzie wraz z zespołami projektujemy kursy przygotowujące do matury oraz kursy przeznaczone dla studentów medycyny i lekarzy. W toku ostatnich lat ze stworzonych przez nas kursów skorzystało w Polsce już ponad 20 tysięcy osób.
Mówię o tym, abyś wiedział, Drogi Rodzicu, że wszystko to, co znajdziesz w tym przewodniku, wynika nie tylko z moich doświadczeń w diagnozowaniu problemów uczniów, ale także oparte jest o badania naukowe, poruszające tematy rozwoju, uczenia się oraz psychologii motywacji. A co najważniejsze, zostało z sukcesem sprawdzone w praktyce.

Od razu chciałbym zaznaczyć, że prawdopodobnie poczujesz, iż próbuję Ci tutaj coś sprzedać. Myślę, że to nieuniknione, gdyż nie mógłbym pisać tego poradnika w odseparowaniu od własnego doświadczenia zawodowego oraz doświadczenia zespołów, które prowadzę. Dlatego jeśli będzie to dla Ciebie niekomfortowe, to z góry przepraszam. Po prostu trudno będzie uniknąć pewnych porównań, mających na celu ukazanie kluczowych czynników, które przekładają się na efektywne uczenie się, a dalej – na wynik na maturze.

Poradnik ma specyficzną konstrukcję. Przyjmuje on perspektywę ucznia, zatem do pewnego stopnia ma na celu nauczyć Cię myśleć jak Twoje dziecko i wczuć się w jego problemy związane z przygotowaniem do matury. Ostatecznie jeśli zrozumiesz te problemy, będziesz w stanie odpowiedzieć na jedno bardzo ważne pytanie.

Czy ja, jako rodzic, robię wszystko, co mogę, aby pomóc mojemu dziecku w przygotowaniu do matury?

Zaczniemy od opisania problemów, z jakimi może borykać się Twoje dziecko. Następnie przejdziemy przez pytania jakie Ty, jako rodzic, powinieneś sobie zadać. Na końcu podsumujemy całość.

Problemy maturzysty

Gdy myślimy o realizacji jakiegokolwiek celu edukacyjnego, musimy zmierzyć się z kilkoma uniwersalnymi problemami. Należą do nich:

1. Problem z selekcją materiału.
2. Problem z zaplanowaniem nauki.
3. Problem z usystematyzowaniem wiedzy do konkretnego egzaminu.
4. Problem z brakiem dostępu do odpowiedniego wsparcia ze strony otoczenia.
5. Problem z motywacją do nauki.
6. Problem ze zmęczeniem i brakiem czasu na naukę, co przekłada się na niską efektywność nauki.

Wyzwania maturzysty wpisują się w ten model, choć mają również kilka unikalnych aspektów. Niemniej na bazie ostatnich lat pracy nad kursami przygotowującymi do matur mogę z dużą pewnością stwierdzić, że wymienione problemy dotyczą większości uczniów i powinny stanowić główny obiekt uwagi zarówno rodzica, jak i osoby uczącej się.

Gdy spojrzymy na powyższe problemy, to w pierwszym odruchu możemy je podzielić na dwie grupy. Problemy związane z samym sposobem uczenia się oraz problemy natury motywacyjnej czy też psychofizycznej. Jest to oczywiście prawidłowa obserwacja.

Jeśli jednak zastanowimy się nad nimi głębiej, to okaże się, że zasadniczo wszystkie sześć problemów dotyczy po prostu sposobu uczenia się. Właśnie w tym obszarze powinniśmy szukać czynników, które poprawią efektywność nauki, jeśli odpowiednio je zmodyfikujemy. Dalej przełoży się to na lepsze przygotowanie do egzaminu maturalnego.

Dlatego poradnik skupia się głównie na wspomnianych sześciu problemach – bo, jak później zauważysz, nawet problem z motywacją może mieć tak prozaiczną przyczynę jak brak posiadania choćby prostego, indywidualnego planu nauki. Z tego powodu już teraz po raz pierwszy zaznaczę, że powyższe problemy naturalnie z siebie wynikają i potęgują wzajemnie swoją siłę, jeśli występują jednocześnie.
Brak wiedzy w opisywanym zakresie skutkuje również tym, że wielu rodziców, uczniów a nawet nauczycieli nie wie, co zrobić, aby lepiej przygotować się do matury. Nie wystarczy bowiem powiedzieć uczniowi: „Masz tu książki, tutaj zadania – jeżeli będziesz chciał, to się nauczysz… wystarczy chcieć”.

Otóż nie, nie wystarczy. Gdyby tak było, ten poradnik by nie powstał, a ja zapewne zajmowałbym się w życiu czymś innym. Efektywne uczenie się, które w dużej mierze jest motywem przewodnim tego instruktażu, nie jest intuicyjne. Oznacza to, że niewielu uczniów wie, jak uczyć się efektywnie – i jest to główna przyczyna ich problemów.

Wspomniane wyżej problemy układają się w kolejne kroki, jakie należy podjąć, aby usprawnić swoją naukę. Musimy wiedzieć, czego dokładnie mamy się nauczyć, podzielić to na małe części, dalej poukładać te fragmenty w sesje nauki, czyli plan nauki. Na tym etapie rozpoczynamy uczenie się, którego ważnym aspektem jest systematyzacja wiedzy, prowadząca do osiągnięcia stanu świadomej kompetencji. Osiągnięcie tego stanu jest bardzo ważne, gdyż stanowi jeden z trzech fundamentalnych czynników budujących motywację do nauki, pozwalającą uczyć się przez wiele miesięcy.
Podczas uczenia się potrzebujemy stałego wsparcia ze strony nauczycieli lub innych osób, które wiedzą, jak przygotować się do konkretnego egzaminu maturalnego. W toku całego tego okresu musimy natomiast dbać o to, aby nasza motywacja utrzymywała się na wysokim poziomie, co zapobieże przemęczeniu i umożliwi stałą realizację założeń naszego planu nauki.

Wydaje się to proste, prawda? Skoro tak, to myślę, że na większość pytań, jakie zadam Ci w dalszej części przewodnika, będziesz znać odpowiedzi. Zaczynajmy.

1. Selekcja materiału

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w aspekcie selekcji materiału, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy moje dziecko ma wszystkie materiały potrzebne do przygotowania się do matury?
2. Czy moje dziecko wie, jakie zagadnienia są najważniejsze do opanowania, aby odpowiednio przygotować się do matury?
3. Czy moje dziecko ma dostęp do arkuszy z zadaniami maturalnymi wraz z wyjaśnieniami prawidłowych rozwiązań oraz kluczem egzaminacyjnym?

Gdy nauczyciel lub rodzic zadają te pytania maturzyście, przeważnie odpowiedzi brzmią: „tak, tak, tak”. Ale kiedy porozmawiamy chwilę z maturzystą, okazuje się, że wielu z nich ma na myśli coś całkowicie innego niż nauczyciel czy rodzic. Maturzysta może uważać, że ma wszystko, co jest potrzebne do matury, bo posiada książki. Odpowiada twierdząco, myśląc, że to wszystko, czego potrzebuje. Dlatego warto upewnić się, że ma również kompendia, podsumowania, własne notatki z wcześniejszych etapów nauki oraz dostęp do porad nauczyciela czy korepetytora, którzy wiedzą, na co zwrócić uwagę przy nauce. Ostatecznie na maturze nie tylko potrzebna jest wiedza – należy także potrafić wykorzystywać ją w konkretny sposób, zgodny z kluczem.

Gdy dopytamy maturzysty, czy wie, jakie zagadnienia są najważniejsze, prawdopodobnie okaże się, że jego wiedza jest złudna, bo sądzi, że wszystko jest ważne – a tak nie jest. Owszem, istnieje szansa, że dane zagadnienie jest wylistowane w wymaganiach. Są jednak zagadnienia, które pojawiają się zdecydowanie częściej. Już sam ten fakt powoduje, że efektywny plan nauki nie będzie wynikał z kolejności pojawiania się zagadnień w wymaganiach, ale prawdopodobieństwa pojawiania się ich na maturze, oszacowanego na bazie wcześniejszych matur. To jest wiedza, którą przeważnie mają nauczyciele lub korepetytorzy. Uczniowie jej nie posiadają, głównie dlatego, że zdobycie tej wiedzy jest bardzo czasochłonne. Ma to szczególnie duże znaczenie, im mniej czasu pozostało do matury, gdyż większość maturzystów nie będzie w stanie zrealizować wszystkiego – priorytetyzacja przyswajania konkretnych zagadnień pomaga zmaksymalizować wynik.

Gdy spytamy maturzystę o to, czy ma dostęp do arkuszy z zadaniami maturalnymi, uczeń może myśleć, że ma do nich dostęp, bo w szkole rozwiązują zadania maturalne. Może także w każdej chwili pobrać je z internetu. Jednak aby poprawić efektywność przygotowania do matury, każdy uczeń powinien mieć swoje zadania, najlepiej z komentarzami i wyjaśnieniami, a jeszcze lepiej, jeśli dodatkowo będzie miał dostęp do klucza egzaminacyjnego wraz z komentarzami egzaminatorów. Dodatkowo wiele zbiorów zadań zamieszcza arkusze maturalne w formie oryginalnej – warto jednak poszukać takich, które mają zrealizowany podział zadań wedle konkretnych zagadnień. To znacznie ułatwia naukę i przyspiesza pojawienie się efektów. Istnieje wiele rozwiązań, które zaspokajają te cele, w większości są to rozwiązania komercyjne. W szkołach bowiem, przy ograniczonej liczbie zajęć i wielu osobach w klasie, bardzo trudno jest zapewnić uczniom wszystkie niezbędne warunki.

Jako rodzic jesteś w stanie pomóc swojemu dziecku poprzez upewnienie się, jak ono rozumie wymienione wyżej kwestie, a także poprzez dostarczenie mu wszystkich niezbędnych materiałów. Jeśli nie czujesz się na tyle pewnie, aby samodzielnie pomóc w tych kwestiach swojemu dziecku, to wystarczą nawet jedna czy dwie wizyty na korepetycjach – pod warunkiem, że korepetytor poświęci ten czas na pomoc w zaplanowaniu indywidualnej nauki Twojego dziecka. Można bardzo wiele osiągnąć w ten sposób bez konieczności regularnego, wielomiesięcznego czy nawet wieloletniego uczęszczania na korepetycje. Można też zdecydować się na kurs, który oferuje wszystkie konieczne elementy.
Zadbanie o te kwestie stanowi fundament, gdyż ostatecznie nawet zdolny i pracowity uczeń nie osiągnie wysokiego wyniku na maturze, jeśli nie będzie wiedział, czego się nauczyć, na czym skupić się najbardziej oraz nie przerobi wystarczającej liczby zadań maturalnych.

2. Plan nauki

Gdy mamy już materiały do nauki, wiemy na czym się skupić oraz mamy możliwość ćwiczenia zdobywanej wiedzy, możemy wówczas zastanowić się nad najlepszym planem nauki. Najlepszym, czyli spersonalizowanym, dostosowanym do konkretnego ucznia, jego możliwości czasowych, intelektualnych i emocjonalnych.

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w aspekcie planowania nauki, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy moje dziecko ma plan nauki do konkretnych egzaminów maturalnych?
2. Czy moje dziecko ma wystarczająco dużo czasu, aby zrealizować swój plan nauki do matury?
3. Czy moje dziecko realizuje założenia swojego planu nauki? Innymi słowy, czy w toku miesięcy nauki do matury w ogóle monitoruje tempo nauki oraz swój poziom przygotowania?

Z doświadczeń własnych, jak i zespołowych mogę śmiało stwierdzić, że większość uczniów nie ma konkretnego planu nauki, nie wie, ile ma do zrobienia oraz ile czasu zajmie mu nauka – przez to nie monitoruje swojego tempa nauki i poziomu przygotowania. Zasadniczo właśnie z tych względów tak wiele osób korzysta z korepetycji, gdyż odpowiedzialność w większości przypadków bierze korepetytor. Niemniej zazwyczaj korepetytorzy nie planują indywidualnej nauki ucznia, dając mu jedynie wskazówki co do tego, jak ma się przygotować na kolejne spotkania. W efekcie uczeń traci ogromny potencjał do tego, aby efektywnie wykorzystać czas pomiędzy spotkaniami.
Podobnie wiele kursów przygotowujących do matury w swoich programach nauczania uwzględnia jedynie czas samych spotkań, a nie całościowy czas, jaki uczeń musi poświęcić na naukę, aby osiągnąć wymarzony wynik. A między jednym i drugim jest znacząca różnica. Bo jeśli założymy, że kurs do matury trwa 50 godzin, to powinniśmy kalkulować, że na każdą godzinę kursu uczeń powinien poświęcić dodatkowe 3, a nawet 4 godziny w domu, w czasie których będzie przygotowywać się do spotkań na kursie, powtarzać materiał oraz ćwiczyć zadania maturalne. Wielu uczniów oraz rodziców sądzi, że wiele z dostępnych na rynku usług edukacyjnych przygotowuje całościowo – niestety tak nie jest. Nie robią tego ani szkoła, ani korepetycje, ani większość klasycznych kursów, oferujących przygotowanie do matury. Nie dlatego, że nie chcą, tylko dlatego, że jest to dla nich logistycznie lub technologicznie nieosiągalne.

Kwestia planowania nauki jest niezmiernie ważna, gdyż stanowi najbardziej fundamentalną umiejętności uczenia się. Jest to coś, co bardzo często odróżnia ucznia piątkowego od dwójkowego. Fakt, że uczeń potrafi się uczyć, powoduje, że może on z jednej godziny nauki wyciągnąć znacznie więcej efektów. A te efekty zaczynają mu pomagać w czasie i kumulują się; każde kolejne wyzwania jest łatwiejsze, bo uczeń ma większą wiedzę z każdym dniem. Uczniowie, którzy źle planują naukę, nie kumulują swojej wiedzy tak efektywnie, dlatego z biegiem roku szkolnego mają coraz większe problemy, bo materiał jest dla nich coraz trudniejszy.
Upewnienie się, że nasze dziecko to potrafi, albo że ktoś naszemu dziecku w tym pomoże, powinno stanowić jedno z kluczowych rzeczy, które jako rodzic możesz zapewnić swojemu dziecku.

Dobry plan nauki zakłada, że materiał jest podzielony na dwie większe części – sesje nauki teorii oraz sesje odtwórkowe (czy też ćwiczebne). Następnie sesje te powinny być przydzielone do konkretnych dni w kalendarzu. Dalej uczeń powinien sprawdzić, ile miesięcy zajmie mu zrealizowanie tego planu. Później pozostaje realizacja plan nauki i kontrola tempa.
Posiadanie planu nauki ma wiele pozytywnych skutków.

Po pierwsze, odciąża ucznia z ciągłego myślenia o tym, co powinien zrealizować.
Po drugie, uspokaja ucznia, bo wie, co ma robić.
Po trzecie, realizacja planu daje poczucie przybliżania się do wymarzonego celu, a w efekcie działa na nasz układ nagrody, wydziela się dopamina w części mózgu odpowiedzialnej za generowanie uczucia satysfakcji związanej ze zbliżaniem się do celu. Skutkuje to wzrostem motywacji do dalszej nauki.
Po czwarte, plan nauki pozwala monitorować tempo nauki i poziom przygotowania. Dzięki temu uczeń z wyprzedzeniem wie, czy ma zaległości oraz widzi, z którymi zagadnieniami radzi sobie lepiej, a z którymi gorzej.

Jeśli uczeń nie posiada planu, to nie czerpie zysku z wszystkich tych elementów. Jest pełen niepokoju, nie wie, czy i jak jest przygotowany do egzaminu maturalnego, a czasami również zaczyna uczyć się coraz mniej, bo jego motywacja do wkładania wysiłku w naukę spada. A spada, ponieważ kiedy nie mamy planu nauki, nie mamy możliwości obserwowania efektów naszych działań. Bez monitorowania efektów nie czujemy, że przybliżamy się do celu, a to z psychologicznego punktu widzenia jest jednym z silniejszych demotywujących nas czynników.

3. Systematyzacja wiedzy

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w aspekcie systematyzacji wiedzy, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy moje dziecko uwzględniło w swoim planie nauki odpowiednio wiele powtórek/odtwórek?
2. Czy moje dziecko rozumie, co to jest aktywne uczenie się?
3. Czy moje dziecko systematycznie pracuje z zadaniami maturalnymi?

Systematyzacja wiedzy polega na tym, że nie zapominamy tego, czego uczyliśmy się wczoraj czy miesiąc temu, a dzięki regularnym powtórkom stale do tego wracamy, budując wiedzę i pełne zrozumienie tematu. Najprostszym sposobem sprawdzenia, czy rzeczywiście rozumiemy i pamiętamy materiał, jest umiejętność wytłumaczenia zagadnienia własnymi słowami lub wykorzystania wiedzy z sukcesem przy rozwiązywaniu zadań maturalnych.

Podstawowym narzędziem do osiągania tych celów są powtórki – choć lepszym określeniem są odtwórki. Ale o tym, dlaczego tak jest i czym różni się jedno od drugiego, napiszę później.
Jeśli przygotowujemy się do egzaminu o konkretnie wyznaczonej dacie, to plan nauki Twojego dziecka powinien zakładać minimum 50% czasu poświęconego na odtwórki, czyli na aktywne przypominanie sobie tego, czego już się uczyliśmy, i rozwiązywanie zadań maturalnych. Jeśli to możliwe, a nawet lepiej jest, aby czas ten wynosił 60–70% całego czasu nauki.
Fakt, że większość uczniów nie realizuje tego założenia, jest przyczyną problemów z nauką, pojawianiem się zaległości oraz zawiedzionych oczekiwań po wyjściu z sali egzaminacyjnej.

Aby to zrozumieć głębiej, musimy pomówić o aktywnym uczeniu się, którego kluczowym aspektem jest aktywne odtwarzanie informacji. Między innymi dlatego słowo odtwórki bardziej pasuje do scharakteryzowania tego zjawiska, gdyż powtarzanie nie zawsze zakłada odtwarzania informacji – choć wielu uczniów myśli, że tak jest. To dalej prowadzi do rozwijania zjawiska iluzji wiedzy, czyli przekonania, że jesteśmy przygotowani, choć tak naprawdę nasza wiedza jest złudna i bardzo ulotna.
Odtwarzanie informacji polega na aktywnym przypominaniu sobie ich bez żadnej dodatkowej pomocy. Z psychologicznego punktu widzenia proces odtwarzania informacji zachodzi pomiędzy pamięcią długotrwałą a pamięcią operacyjną. Przeciwnym do odtwarzania jest proces kodowania informacji, czyli zapamiętywania. Co ważne, oba te procesy są stymulowane przez różne aktywności w trakcie uczenia się. Gdy więc czytamy, słuchamy albo oglądamy wykład wideo, to kodujemy informacje. Kiedy zaś uczymy się z fiszek, rozwiązujemy zadania maturalne lub tworzymy własne notatki – odtwarzamy informacje. Efektywna nauka powinna zawierać jedno i drugie. Niestety, ze względu na niski poziom świadomości społeczeństwa w tym temacie nadal większość uczniów, rodziców, a nawet nauczycieli w sposób nieoptymalny uczy się lub pomaga w nauce.

Aktywne uczenie się polega na tym, że przez zdecydowaną większość czasu uczeń samodzielnie realizuje naukę, kontroluje to, czego i jak się uczy, co notuje, co odtwarza, jakie zadania maturalne rozwiązuje. Innymi słowy, aktywne uczenie się w dużej mierze najłatwiej realizowane jest, gdy uczeń uczy się samodzielnie. To także rzuca światło na fakt, dlaczego osoby, które potrafią się uczyć, w dużej mierze nie potrzebują dodatkowej pomocy. Żaden nauczyciel czy kurs nie wykona bowiem tej pracy za ucznia. Niezależnie od tego, jak barwnie ktoś próbowałby sprzedać Ci coś, co ma pomóc Twojemu dziecku, nikt nie wykona tej pracy za nie. Można porównać to do chodzenia siłownię – nawet jeśli mamy najlepszego trenera czy najwyższej jakości sprzęty, bez samodzielnego wykonywania ćwiczeń nie pojawią się efekty. Tak już działa nasza biologia i ma to odzwierciedlenie również przy wysiłku intelektualnym, czyli uczeniu się.

Aby pomóc swojemu dziecku w tym aspekcie, możesz je wyedukować, czyli wytłumaczyć mu, czym są aktywne uczenie się, aktywne odtwarzanie, jakie działania przy nauce są konieczne do włączenia procesu odtwarzania informacji. Dalej musisz upewnić się, czy plan nauki Twojego dziecka uwzględnia czas na odtwarzanie wiedzy teoretycznej i ćwiczenie zadań maturalnych.

Aktywne uczenie się to zasadniczy aspekt różniący ucznia, który na poziomie liceum bez problemu realizuje założenia programu od tego, który ma trudności w nauce. I za to kategoryczne stwierdzenie biorę całkowitą odpowiedzialność. Uważam, że nawet jeśli znajdziemy inne przyczyny tych różnic i dokładnie je przeanalizujemy, ostatecznie dojdziemy do wniosku, iż to bierne uczenie się leży u źródła problemów z nauką danego ucznia.

4. Wspólna nauka

Przygotowanie do matury to złożony proces. Istnieje bowiem w tym aspekcie wiele kwestii, których uczeń samodzielnie nie zrealizuje. Wynika to z faktu, iż egzamin maturalny ma swoją specyfikę, a każdy przedmiot maturalny cechuje się licznymi niuansami, odróżniającymi go od innych przedmiotów. Innymi słowy, do każdej matury będziemy przygotowywać się trochę inaczej. Aby wiedzieć, co należy zrobić, należy zasięgnąć porady kogoś, kto ma w tym doświadczenie – najlepiej nauczyciela, korepetytora lub egzaminatora czy też jednej osoby, będącej w tych trzech rolach jednocześnie.

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w aspekcie zapewnienia mu odpowiedniego wsparcia przy nauce, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy szkoła, do której uczęszcza moje dziecko, zapewnia mu dostęp do informacji na temat specyfiki wymagań maturalnych?
2. Jeśli nie, to czy jestem w stanie w jakiś sposób zapewnić mojemu dziecku dostęp do takiego wsparcia i informacji?
3. Jeśli nawet zapewnię mu ten dostęp, to czy mam pewność, że moje dziecko rozumie jego wartość i rzeczywiście z niego korzysta?

Myślę, że ta kwestia jest stosunkowo klarowna. Aby móc zrobić coś dobrze, trzeba wiedzieć, w jaki sposób. W kontekście nauki trzeba być świadomym, czego mam się nauczyć, w jakiej kolejności oraz na co szczególnie zwrócić uwagę.
W przypadku każdego z przedmiotów maturalnych zadania mają swoją specyfikę, wyrażoną w kluczu egzaminacyjnym. Nauczenie się samej teorii to jedno, umiejętność prawidłowego rozwiązywania zadań maturalnych to drugie, a umiejętność rozwiązywania zadań maturalnych prawidłowo i zgodnie z kluczem – to trzecie. Każda z tych umiejętności to osobne zagadnienie. Właśnie z tego powodu wielu uczniów, nawet jeżeli ma wiedzę i potrafi odpowiedzieć na pytanie, traci punkty ze względu na złą konstrukcję odpowiedzi na zadanie maturalne.

Jedynym efektywnym sposobem zapewnienia dziecku odpowiedniego wsparcia przy nauce jest możliwość wspólnej nauki z nauczycielem czy też inną osobą, która dokładnie zna wymagania egzaminacyjne. Wspólna nauka nie oznacza tutaj dosłownie uczenia się razem w jednym pomieszczeniu, ale przede wszystkim możliwość konsultacji rozwiązań zadań maturalnych oraz dostęp do klucza odpowiedzi do przykładowych zadań maturalnych z poprzednich lat.

Właśnie korzyściami płynącymi z możliwości konsultacji w dużej mierze kierują się uczniowie i rodzice, którzy uważają indywidualne korepetycje za najlepszą formę przygotowania do matury. Niestety korepetycje również mają swoje minusy i choć osobiście uważam, że mogą stanowić bardzo ważny element wspomagający uczenie się, to nadal jestem zdania, iż aktywna indywidualna praca ucznia w największym stopniu wpływa na efekty nauki.
Dodatkowo ważną kwestią jest fakt, iż większości osób nie stać na korepetycje. W wielu miejscach w Polsce uczniowie w ogóle nie mają do nich dostępu, bo korepetytorów jest zbyt mało. Z tych względów warto skorzystać z kursów przygotowujących do matury, które są zdecydowanie tańsze, a jeśli są dobrze opracowane, to zadziałają równie dobrze jak korepetycje, a w pewnych aspektach i dla sporej części uczniów – nawet lepiej.
Oczywiście samo zapewnienie dostępu do wsparcia to jedno. Twoje dziecko nadal musi zrozumieć wartość tego wsparcia i aktywnie z niego korzystać – tylko wtedy pojawią się efekty nauki. Ty, jako rodzic, możesz systematycznie sprawdzać, angażować się i motywować swoje dziecko do tego, aby z otrzymanego wsparcia efektywnie korzystało.

5. Motywacja do nauki

Jest to problem, z którym najczęściej zgłaszają się do mnie uczniowie, rodzice maturzystów, studenci czy nawet osoby rozwijające się zawodowo – brak motywacji do nauki, rozwoju czy w ogóle do wkładania wysiłku w naukę. Aby zrozumieć to zagadnienie, musimy najpierw określić, czym jest motywacja, jak powstaje, co ją utrzymuje na przestrzeni czasu oraz w jakim stopniu możemy mieć nad nią świadomą kontrolę.

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku zbudować i utrzymać wysoki poziom motywacji do nauki, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy moje dziecko rozumie wartość nauki oraz osiągnięcia wysokiego wyniku na maturze?
2. Czy moje dziecko czuje, że ma wystarczające umiejętności uczenia się, aby przygotować się do matury?
3. Czy moje dziecko czuje, że otoczenie je wspiera? Innymi słowy, czy czuje wsparcie moje jako rodzica, nauczycieli i całego środowiska szkolnego?

Motywacja to stan gotowości do podjęcia określonego działania. Zmotywowani jesteśmy zawsze w stosunku do czegoś, na przykład do nauki. Motywacja ma podstawy nie tylko psychologiczne, ale również fizjologiczne, co jest niezwykle ważne. Jest ona czymś, czego nie możemy na sobie wymusić lub wymusić na innych. O motywacji trzeba myśleć w kategorii zjawiska, które samoistnie pojawia się, gdy zostaną spełnione określone warunki.

Po pierwsze, musimy rozumieć, jaka wartość płynie z realizacji konkretnego celu.
Po drugie, musimy mieć poczucie, że wiemy, co należy zrobić i że potrafimy to zrobić, aby cel zrealizować.
Po trzecie, musimy mieć poczucie, że nasze otoczenie pomaga nam w realizacji celu, albo chociaż nie przeszkadza.

Teraz porozmawiajmy o kilku zagadnieniach z obszaru wspomnianej już fizjologii. Jeśli je zrozumiesz i wykorzystasz, będziesz w stanie zapewnić swojemu dziecku zdecydowanie lepsze wsparcie niż bez ich wykorzystania.
Zrozumienie wartości celu naszych działań jest warunkiem koniecznym do powstania motywacji do realizacji tego celu. Inaczej rzecz ujmując, musimy chcieć coś zrobić. Sytuacja przeciwna to przypadek, kiedy nie chcemy czegoś robić, a nawet jesteśmy do tego zmuszani. Niestety, nasza fizjologia działa w taki sposób, że gdy jesteśmy do czegoś przymuszani lub sami się zmuszamy, pojawiają się stres i niepokój. Wyraża się to w podwyższonym poziomie hormonu stresu, zwanego kortyzolem. W efekcie zaburzony jest proces neurogenezy, polegający na tworzeniu się nowych neuronów i połączeń między nimi. Innymi słowy, proces uczenia się jest zaburzony.
Jest to kolejna przyczyna ograniczonych efektów uczenia się. Sądzę, że skala tego zjawiska jest ogromna. Ostatecznie jak wielu uczniów nie chce chodzić do szkoły i czuje się do tego zmuszona? W końcu nawet prawo tego od nas wymaga. Nie jest to jednak zagadnienie wchodzące w zakres tego poradnika, więc przejdźmy dalej.
W sytuacji, w której chcemy coś zrobić, mamy wyznaczony cel i do niego dążymy, w mózgu działa nasz układ nagrody, który powoduje, że odczuwamy satysfakcję, gdy zbliżamy się do tego celu. Dosłownie to jest przyczyną odczuwania motywacji do działania, gdyż kiedy zbliżamy się do celu, wydziela się dopamina. Gdy zaś go osiągniemy, jej wydzielanie drastycznie spada. Właśnie dlatego jasno określony cel i plan realizacji nauki są tak ważnymi elementami dbania o motywację do nauki.

Druga kwestia to poczucie skuteczności w uczeniu się. Twoje dziecko, aby czuć motywację do nauki, musi wiedzieć, co ma robić. I mam tutaj na myśli każdą małą czynność, nawet ustalenie, o której godzinie, gdzie i czego będzie się uczyć. Musi mieć poczucie, że ma czas na naukę do matury. Obawa, że nie zdąży, może skutkować stwierdzeniem, iż i tak nie warto wkładać wysiłku w naukę, bo już jest na to za późno. Właśnie dlatego selekcja materiału, podzielenie go na małe części, ułożenie w konkretnej kolejności, zamienienie na konkretny indywidualny plan nauki są tak ważne. To po prostu daje poczucie, że wiem, co i kiedy mam robić oraz że jest to w moim zasięgu. W przeciwnym razie motywacja do działania nie pojawi się.

Trzeci czynnik to wsparcie otoczenia. W kontekście przygotowania do matury to głównie wsparcie rodzica i nauczyciela. Myślę, że jeśli nadal czytasz ten poradnik, to rozumiesz, na czym powinno polegać to wsparcie jako rodzica.

Niemniej chciałbym w tym kontekście dodać od siebie jeszcze jedną ważną rzecz. Jako rodzic masz ogromny wpływ na motywację dziecka. Jedno słowo, zdanie albo sytuacja może spowodować, że Twoje dziecko straci wiarę w siebie, dlatego rola rodzica czy nauczyciela wymaga dużej ostrożności w kwestii komunikowania się z dzieckiem. Poniżej zamieszczam dla Ciebie kilka porad. Jeśli temat zdrowej komunikacji i wspierania rozwoju interesuje Cię szerzej, na końcu tego poradnika znajdziesz tytuły dwóch bardzo rozwijających książek. Gdyby każdy rodzic i nauczyciel przeczytał, moglibyśmy żyć w lepszym świecie.

1. Nie buduj w dziecku poczucia winy oraz nie obniżaj jego samooceny – ma to skutki przeciwne do zamierzonych. Jeśli powiesz swojemu dziecku, że jeśli nie będzie się uczyć, to nic nie osiągnie, będzie nieudacznikiem, czy nawet że matma to jego słaba strona, to zasadniczo sam przyczyniasz się do spełnienia się tych gróźb. Tego typu stwierdzenia budują poczucie winy drugiej osoby, zaniżają samoocenę i powodują spadek motywacji do wkładania wysiłku w naukę.
2. Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w rozwoju, to wspieraj w nim nastawienie na rozwój, a nie na stałość. Wbrew pozorom uczymy się i rozwijamy całe życie. Jeśli raz powiesz swojemu dziecku, że jest mało inteligentne lub nieudolne, to może ono pomyśleć, że takie już jest i nic tego nie zmieni. Jest to częsta przyczyna (i wymówka dla uczniów) niskiej motywacji do nauki dlatego, że celuje w ich poczucie skuteczności w uczeniu się.
3. Zamiast złorzeczyć, chwal swoje dziecko za sam fakt próbowania i wkładania wysiłku w naukę, w przeciwieństwie do chwalenia tylko za efekty nauki. To powoduje pozytywne wzmocnienie i zwiększa szansę, że dziecko zdecyduje się ponownie zainwestować energię w naukę. Chwalenie buduje poczucie skuteczności w działaniu, zwiększa samoocenę i przez to przekłada się na motywację do nauki. Dobrym przykładem dla tego typu komunikatów jest na przykład wypowiedź: „widzę jak dużo się uczysz, jestem z Ciebie bardzo dumny; pamiętaj, aby zrobić sobie przerwę od czasu do czasu, dzięki temu nauka jest efektywniejsza”. Jest to zasadne stwierdzenie i zawsze zadziała, niezależnie od tego, czy powiesz je po jednej, czy po trzech godzinach nauki.

Temat ten jest tak obszerny, że mógłby stanowić temat osobnego przewodnika – dlatego odsyłam Cię do wskazanej literatury i bardzo Ci ją polecam.

6. Zmęczenie, brak czasu i niska efektywność uczenia się

Niezależnie jednak od wszystkich wcześniej wspomnianych aspektów nawet najbardziej zmotywowany uczeń, który chce i umie się uczyć, może polec w starciu z maturą. Uważam, że u źródła takich sytuacji leżą dwie przyczyny – brak czasu na naukę i przewlekłe zmęczenie.

Jeśli chcesz pomóc swojemu dziecku w tym aspekcie, musisz zadać sobie przynajmniej 3 pytania:

1. Czy moje dziecko ma odpowiednio dużo czasu na naukę?
2. Czy moje dziecko ma odpowiednio dużo czasu na sen i odpoczynek?
3. Czy moje dziecko ma odpowiednio dużo czasu, aby zrealizować wszystkie swoje aspiracje edukacyjne?

Żyjemy w czasach, w których mamy ogromne możliwości realizowania bardzo wielu aktywności. Czasami wchodzi to w konflikt z przygotowaniem do matury, bo dziecko ma po prostu zbyt mało czasu, by uczyć się systematycznie i efektywnie. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być nie tylko aktywności pozaszkolne. Dla wielu uczniów, jeśli nie dla większości, nadmiar obowiązków szkolnych oraz liczba godzin spędzanych w szkole jest główną przyczyną braku czasu na indywidualną naukę do matury. Wiele szkół o tym dobrze wie, więc ustawia program tak, aby w klasach maturalnych liczba zajęć była znacząco zmniejszona w porównaniu do poprzednich lat nauki w szkole średniej. I to nie tylko z powodu samego braku czasu na naukę, ale również zmęczenia, z którym boryka się wielu uczniów. Przewlekłego zmęczenia.

Wyobraź sobie, że idziesz na 8 godzin do pracy; z dojazdami wychodzi 10 godzin. Wracasz o godzinie 18:00 do domu i… co robisz? W większości przypadków – odpoczywasz. Niestety nasz maturzysta nie jest w tak komfortowej sytuacji, bo musi się uczyć. Z perspektywy przygotowania do matury to czas pozaszkolny jest moim zdaniem najważniejszy i tego czasu, jak i sił, uczeń powinien mieć najwięcej. Jako rodzic jesteś w stanie wspierać swoje dziecko w tym aspekcie. Dobrze jest być w stałej komunikacji ze swoim dzieckiem, rozmawiać o zmęczeniu i dbać o to, aby czasami po prostu z czegoś zrezygnować.

Niestety ambicja często wygrywa z rozsądkiem, zatem uczniowie w pierwszej kolejności rezygnują z odpoczynku i ze snu. Jest to przyczyną wielu problemów, które pojawiają się później. Sen jest jednym z trzech fundamentów zdrowia, poza aktywnością fizyczną i zbilansowaną dietą. W trakcie snu nasze ciało nie tylko się regeneruje, ale przede wszystkim zachodzi w nim proces, nazywany konsolidacją śladów pamięciowych. Innymi słowy, im więcej się uczymy i rozwijamy, tym więcej snu potrzebujemy. Właśnie z tego powodu niemowlaki śpią tak długo, nawet do 18–20 godzin dziennie, natomiast osoby dużo, dużo starsze potrzebują jedynie 6–7 godzin snu. W przypadku nastolatków jest to od 9 do nawet 12 godzin dziennie. Tak, nawet do 12 godzin dziennie. Jeśli dołożymy do tego fakt, że ciągle się uczą, to okaże się, że w długofalowej perspektywie pozwolenie swojemu dziecku na regularny i długi sen będzie jednym z ważniejszych gestów wsparcia, które jako rodzic możemy mu dać.
Gdy jesteśmy zmęczeni przewlekle, to wpadamy w negatywną pętlę zwrotną. Jesteśmy zmęczeni i mało śpimy, więc nauka jest mniej efektywna. Z tego powodu zaczynamy zarywać nocki, aby nadrobić zaległości i jesteśmy coraz bardziej zmęczeni. Efektów nauki jest coraz mniej, a zmęczenie coraz większe. Kwestia odpowiedniej ilości snu jest pierwszym tematem, który poruszam w czasie konsultacji, dotyczących problemów z uczeniem się.

Idąc dalej, istnieją też zaburzenia, choroby, leki lub popularne ostatnio napoje energetyczne, które mogą zaburzać koncentrację, sen, obniżać poziom energii lub powodować senność w ciągu dnia. Jako lekarz patrzę również z tej perspektywy – nie jest to bowiem rzadka sytuacja, kiedy przychodzi do mnie nastolatek z problemami w nauce, a wychodzi z diagnozą, na przykład, niedoczynności tarczycy, która te zaburzenia koncentracji powoduje. Dlatego jeśli wraz z swoim dzieckiem zastosowaliście się do wszystkiego, co zawarłem w tym poradniku, a nadal efektów nauki nie ma, to zalecam, aby pomyśleć o możliwych zdrowotnych przyczynach problemów w nauce. Warto umówić się do lekarza na standardowe badania kontrolne.

Kilka słów na koniec

Mam głęboką nadzieję, że to, co znajduje się w tym przewodniku pomoże Ci aktywnie wspierać Twoje dziecko w tym trudnym zadaniu, jakim jest przygotowanie do matury.
Jeśli ten temat szczególnie Cię interesuje, mam dla Ciebie kilka poleceń. Po pierwsze, zapraszam na naszego bloga, gdzie znajdziesz inne tematy, które mogą poszerzyć Twoją wiedzę w tym zakresie oraz w innych obszarach. W szczególności polecam wpis „Jak budować motywację do nauki”, który znacznie poszerza treści poruszone w przewodniku.

Jeśli interesuje Cię temat efektywnej nauki, polecam Kurs Efektywnej Nauki, którego jestem autorem. Jest on przeznaczony dla osób 16+, więc zarówno licealiści, studenci, jak i rodzice czy nauczyciele wyciągną z niego wiele korzyści. Kurs jest obszerny, zakłada około 30 godzin pracy, niemniej tyle jest potrzebne, aby trwale zmienić swoje nawyki i podejście w kwestii uczenia się. Proponuję jednak, aby maturzyści realizowali ten kurs tylko, jeśli mają jeszcze przynajmniej 12 miesięcy do matury. Jeśli czasu jest mniej, to po prostu będzie go zbyt mało, aby realizacja kursu pomogła bezpośrednio na maturze.

Polecam Ci również dwie książki, których tytuły nie do końca oddają ich treść. To są te pozycje, o których wspomniałem wcześniej; dotyczą tematów motywacji i wspierania w rozwoju.

1. Mindset. Nowa psychologia sukcesu, Carol Dweck – ta pozycja porusza kwestie konsekwencji różnych typów nastawienia do nauki i tego, jak można wspierać innych w budowaniu chęci do rozwijania się.
2. Porozumienie bez przemocy. O języku życia, Marshall Rosenberg – publikacja ta porusza tematykę sposobów komunikacji, które ogólnie poprawiają relacje, zbliżają ludzi do siebie i pozwalają im osiągać wzajemne zrozumienie.

Na sam koniec: tutaj wydarza się ta część sprzedażowa, o której wspomniałem na wstępie. Zachęcam Cię, abyście wraz z Twoim dzieckiem rozważyli uczestnictwo w kursach Więcej niż Matura z biologii lub chemii. Powstały one z myślą, aby rozwiązywać wszystkie problemy ucznia i rodzica, które w dużej mierze zostały przedstawione w tym przewodniku. Jeśli temat ten Cię interesuje, zachęcam do eksploracji strony lub kontaktu z zespołem Więcej niż Matura. Chętnie odpowiemy na Twoje pytania i wątpliwości.

To już wszystko! Mam nadzieję, że ta lektura Ci pomogła. Życzę Ci, aby tak było.

Powodzenia!