Spis treści
Wstęp
W tym wpisie znajdziesz krótki opis wymagań egzaminacyjnych oraz link, dzięki któremu ściągniesz plik PDF z ponad 1000 zadań CKE z biologii podzielonymi na działy. Są to wszystkie zadania maturalne z biologii z ostatnich 15 lat. Na końcu wpisu podzielę się również z Tobą kilkoma poradami, jak skutecznie rozwiązywać zadania maturalne – biologia nie sprawi Ci wówczas problemu na egzaminie. Zaczynajmy!
Egzamin maturalny, tak jak każdy inny, ma swoje określone cele, które są zawarte w wymaganiach maturalnych dostępnych na oficjalnej stronie CKE. Warto zapoznać się z nimi, choć same dokumenty są dość obszerne – przekraczają ponad 100 stron. Istotne jest również, aby sprawdzić, w jakiej formule pisze się maturę; zazwyczaj będzie to formuła 2023.
Osobiście uważam, że nie warto poświęcać czasu na szczegółową lekturę wymagań maturalnych. Nawet nauczyciele miewają trudności w zrozumieniu wszystkich wymogów, bywają niepewni co do tego, co dokładnie uczeń powinien umieć. Mimo obfitości informacji, wiele kwestii jest przedstawionych w sposób ogólnikowy, co sprawia, że trudno wyciągnąć jednoznaczne wnioski. Nauczyciele odgrywają tutaj kluczową rolę w pomaganiu uczniom. Nic zresztą dziwnego, że uczniowie potrzebują wsparcia, ponieważ to zagadnienie jest dość skomplikowane. Dlatego warto skorzystać z wiedzy i doświadczenia osób zajmujących się tym tematem od wielu lat: czy to nauczycieli szkolnych, czy korepetytorów, czy twórców kursów, którzy opracowali gotowe plany nauki. To właśnie oni przekuli wymagania na konkretne ramy nauki. Zdecydowanie warto im zaufać!
Chciałbym w tym miejscu podkreślić kilka kluczowych wniosków wynikających z lektury dokumentów dotyczących egzaminu maturalnego z przedmiotu biologia – arkusze maturalne, ich kształt i sposób oceniania są również w nich zawarte.
Po pierwsze, na maturze z biologii sprawdzana jest wiedza faktualna, a więc ważne jest zapamiętywanie informacji oraz ćwiczenie umiejętności odtwarzania faktów. Nie wystarczy jedynie zapamiętać – trzeba też potrafić dane informacje wykorzystać.
Po drugie, matura z biologii wymaga umiejętności analizy informacji, tekstów, wykresów i wykorzystania danych, zarówno z „głowy”, jak i w oparciu o treść zadania. Nauka powinna skupiać się na rozwijaniu tych umiejętności, a nauczyciel może pomóc zweryfikować poprawność myślenia.
Po trzecie, ważne są czasowniki operacyjne używane w treści zadania maturalnego, takie jak „opisz”, „wyjaśnij”, „uzasadnij”. Wystąpienie każdego z nich wymaga uwzględnienia konkretnych elementów, które często nie są intuicyjne dla uczniów. Nauka powinna skupić się na zrozumieniu różnic między tymi czasownikami operacyjnymi oraz ćwiczeniu pisania odpowiedzi.
Po czwarte, na maturze z przedmiotu, jakim jest biologia – zadania maturalne będą różnego typu – sposób ich rozwiązania powinien być odpowiednio dostosowany. To kluczowy element przygotowania, ale pamiętajmy, że skuteczność pracy z zadaniami zależy od zrozumienia i ćwiczenia wcześniej wymienionych aspektów.
Podsumowując, egzamin maturalny z biologii wymaga skupienia na zapamiętywaniu faktów, umiejętności analizy i wykorzystywania informacji oraz zrozumienia czasowników operacyjnych w treści zadania, tak by prawidłowo je rozwiązać. Prawidłowo, czyli zgodnie z kluczem CKE, o czym więcej napiszę później.
Interesują nas w tym momencie oczywiście zadania pochodzące z arkuszy biologii rozszerzonej, przy czym pamiętaj, że matura z biologii nie jest już podzielona na podstawę i rozszerzenie.
Właśnie: z jakich zadań korzystać? Ile ich zrobić? Jak je rozwiązywać? Jakich błędów nie popełniać? Jak sprawdzać poprawność rozwiązywania zadań w toku nauki?
Zacznijmy od samego wyboru zadań. Do tego tematu możesz podejść na dwa sposoby. Albo rozwiązywać zadania według działów, albo według arkuszy egzaminacyjnych. Który sposób jest lepszy?
Jeśli planujemy maksymalnie wykorzystać nasz czas, to podstawę naszej nauki powinno stanowić rozwiązywanie zadań działami. Niemniej w toku nauki warto kilka razy rozwiązać również same arkusze egzaminacyjne na czas, z szerokiego zakresu zadań, aby zobaczyć jakie jest nasze tempo pisania i jak poszłoby nam na maturze. Innymi słowy, warto sobie takie próbne sesje egzaminacyjne zrealizować, bo mogą one wnieść wiele w naszą naukę.
Codzienna nauka powinna się natomiast skupiać na pracy nad konkretnymi zagadnieniami z biologii. Czyli jeśli poświęcimy jeden wieczór na powtórkę wiedzy z biologii komórki, to następnego dnia dobrze byłoby rozwiązać zadania dotyczące tego zagadnienia, gdyż jest to schemat nauki, który pomoże nam w systematyzacji wiedzy. To efektywne podejście – które pozwala zwiększyć szanse na szybkie wyłapanie braków w zrozumieniu zagadnienia, uzupełnić notatki i dodatkowo powtórzyć to, co wymaga naszej dodatkowej uwagi.
Jak pisałem we wstępie, jeśli chodzi o to, co mają sprawdzić same arkusze – biologia wymaga nie tylko Twojej wiedzy, ale również umiejętności analizy informacji i formułowania wniosków. Z tego względu w toku nauki warto drukować sobie zadania (czy to pojedynczo, czy w formie arkuszy egzaminacyjnych). Dzięki temu ćwiczymy pisemne ich rozwiązywanie. To jest bardzo ważne, gdyż bez tego nie będziemy wiedzieć, ile czasu zajmuje nam rozwiązywanie zadań oraz nie nabędziemy umiejętności efektywnego wykorzystania przestrzeni przeznaczonej na udzielenie odpowiedzi. To drugie często skutkuje tym, że piszemy niewyraźnie, co z kolei może stać się powodem utraty punktów, pomimo że daną wiedzę posiadamy.
No dobrze, to gdzie te zadania?
Pod poniższym linkiem znajdziesz wszystkie zadania CKE, które możesz ściągnąć z ich oficjalnej strony. Podzielone są one arkuszami egzaminacyjnymi, tak jak w toku lat były przeprowadzane matury.
→ Linki do arkuszy maturalnych CKE z biologii – oryginalne arkusze maturalne z chemii CKE
Te same zadania wraz z zespołem delikatnie przeredagowaliśmy, poukładaliśmy działami oraz umieściliśmy po jednym zadaniu na stronę. W ten sposób powstał zbiór ponad 1000 zadań do matury z biologii, który jest przyjazny w użytkowaniu, gotowy do druku oraz pozwoli Ci na efektywną i spokojną naukę.
→ Link do zadań z arkuszy z biologii CKE z zadaniami podzielonymi na działy – Więcej niż Matura
Z zadaniami maturalnymi możesz pracować na trzy sposoby: samodzielnie, ze wskazówkami oraz czytając wyjaśnienia rozwiązań zadań, które krok po kroku przeprowadzą Cię przez schemat rozwiązywania zadania o danym typie. W każdym przypadku ważne jest, aby ostateczne rozwiązanie sprawdzić z kluczem CKE, a jeśli wyda Ci się to zbyt trudne, warto poprosić kogoś o pomoc. Kogoś, to jest zaznajomiony ze sposobem oceniania zadań maturalnych. Jest to bardzo ważne, gdyż często zdarza się, że nawet małe niuanse językowe (jak postawienie przecinka w złym miejscu) zmieniają treść odpowiedzi. Spojrzenie kogoś doświadczonego pozwala wychwycić takie szczegóły.
Sposobem pracy z zadaniami maturalnymi, który daje nam najwięcej długofalowej wartości, jest oczywiście próba samodzielnego rozwiązywania arkuszy maturalnych z biologii – zarówno całych arkuszy, jak i zadań ustawionych działami. Dlaczego?
Po pierwsze dlatego, że wtedy ćwiczymy to, co będzie miało miejsce na maturze z przedmiotu biologia – zadania maturalne, które rozwiązujemy, przygotowują nas do jej rzeczywistego doświadczenia.
Po drugie dlatego, że to pozwala najefektywniej wyłapać wszystkie braki w wiedzy (czy brak zrozumienia zagadnień) – i w toku nauki je uzupełnić. Stanowi to więc kluczowy element procesu systematyzacji wiedzy. Jest to też ten aspekt, który odróżnia osoby, które zdają maturę na bardzo wysokie wyniki, od tych, którym się to nie udaje.
Ile zadań powinniśmy rozwiązać?
Wiele osób mówi, że im więcej, tym lepiej. Ale czy to prawda? To zależy. Jeśli rozwiązujemy arkusze maturalne – biologia jest jednym przedmiotem, do którego się uczymy – to tak, jest to prawda. Ale dla większości z nas – nie, gdyż, tak jak wielu maturzystów przed Tobą, tak i Ty zapewne zdajesz na maturze wiele przedmiotów. To naturalnie powoduje, że trzeba obrać jakieś pułapy rozwiązania zadań, po których zaczniemy uczyć się innego przedmiotu.
Po analizie czasochłonności pracy z zadaniami, wraz z zespołem egzaminatorów, z którym prowadzimy kursy maturalne, zdecydowaliśmy się na naszych kursach wyznaczyć 500 zadań obowiązkowych i 500 zadań dodatkowych. Naturalnie te 500 zadań obowiązkowych to minimum, po realizacji którego można od siebie oczekiwać pewnej biegłości w rozwiązywaniu zadań dodatkowych. A jeśli ta biegłość nie jest osiągnięta, to wtedy pracujemy z kolejnymi 500 zadaniami, celem wyłapania braków wiedzy i lepszego zrozumienia biologicznych zagadnień.
Rozwiązanie 500 zadań zajmuje 50–70 godzin nauki. Wynika to z faktu, że średnio na rozwiązanie jednego zadania samodzielnie poświęcamy 6 minut. Te wyliczenia bazują na danych dotyczących aktywności kursantów na platformie Więcej niż Matura, gdzie mogą oni rozwiązywać zadania właśnie w jednym z trzech trybów bezpośrednio w aplikacji bazy zadań.
Z punktu widzenia nauki z zadaniami kluczowe są trzy błędy, jakich powinniśmy się wystrzegać. I z tego wynikają trzy kluczowe porady, jakie dla Ciebie mam.
Po pierwsze, zadania powinniśmy rozwiązywać samodzielnie. Następnie po rozwiązaniu zapoznać się z wyjaśnieniami do zadań i komentarzami. To warto zrobić niezależnie od tego, czy rozwiązaliśmy zadanie poprawnie czy też nie, gdyż to pozwoli nam zdobyć dodatkową wiedzę, którą będziemy mogli wykorzystać przy innym zadaniu.
Po drugie, warto sprawdzać poprawność rozwiązania z wykorzystaniem klucza CKE. A jeśli nie mamy pewności co do interpretacji klucza, powinniśmy prosić o pomoc kogoś bardziej doświadczonego.
Po trzecie, w toku pracy z zadaniami bardzo ważne jest monitorowanie efektów, czyli tego, gdzie, jak często, jakiego rodzaju robimy błędy. To pozwoli Ci lepiej określić miejsca, które wymagają największej uwagi, i docelowo uwzględnić w Twoim planie nauki dodatkowy czas na pracę z tymi zagadnieniami.
Te trzy elementy, jeśli je zrealizujesz, spowodują, że od razu znajdziesz się w grupie osób, która bardzo świadomie przygotowuje się do matury. Rozwiązuj w taki sposób zadania maturalne – biologia nie sprawi Ci wówczas trudności. A to naturalnie zwiększy szanse uzyskania wysokiego wyniku.
Przy tej okazji chciałbym Ci również powiedzieć kilka słów o tym, w jaki sposób możesz wykorzystać interaktywną bazę zadań Więcej niż Matura, która stanowi część naszego sprawdzonego kursu do matury z biologii. Sprawdzonego, gdyż ponad 80% osób, które go ukończyły, uzyskało punktację w TOP15%, co stanowi próg dostania się na kierunek lekarski.
Po pierwsze, w zbiorze zadań, który możesz u nas ściągnąć za darmo, zadania mają przypisany numer. Po tym numerze możesz szybko zlokalizować zadanie w bazie zadań. Pozwoli Ci to na rozwiązanie go w jednym z trzech trybów, poznanie wyjaśnień do zadania, sprawdzenie klucza CKE oraz, jeśli będziesz tego potrzebować, skonsultowanie Twoich odpowiedzi z egzaminatorami maturalnymi, którzy doskonale znają maturalne arkusze – biologia nie ma przed nimi żadnych sekretów. Na naszych kursach funkcjonują wbudowane korepetycje, czyli stała możliwość zadawania pytań, włącznie z pytaniami o poprawność Twoich rozwiązań zadań.
Po drugie, w bazie zadań znajdziesz narzędzie do planowania pracy z zadaniami maturalnymi, które powie Ci dokładnie, ile czasu potrzebujesz na rozwiązanie poszczególnych zadań. Będzie również monitorować Twoje tempo i określi, jak Ci idzie oraz kiedy skończysz pracę ze swoim planem.
Po trzecie, w bazie znajdziesz statystyki rozwiązań zadań maturalnych, które na bieżąco będą informować Cię, ile zadań masz rozwiązanych oraz jaki procent prawidłowo udzielonych odpowiedzi uzyskałeś w każdym z działów biologii. To bardzo ważne. Pozwoli Ci na adaptację Twojego planu nauki i zwiększy szansę na sukces na maturze.
Jeśli chcesz zobaczyć, jak baza zadań na kursach Więcej niż Matura wygląda w praktyce, to zachęcam Cię do obejrzenia poniższego nagrania tutorialowego, w którym krok po kroku opisuję wszystkie zalety pracy z nowoczesną bazą zadań maturalnych:
Jeśli interesuje Cię sposób przygotowania do matury, który całkowicie zastępuje podręczniki, zbiory zadań i tradycyjne korepetycje, to kursy Więcej niż Matura zdają się czymś, co jest warte Twojej uwagi.
Nasze kursy w swym założeniu to efektywna nauka na poważnie z nastawieniem na osiągnięcie wysokich wyników. Polega na realizacji gotowych lekcji teoretycznych i odtwórkowych ze stałym wsparciem nauczycieli i egzaminatorów, którzy odpowiadają na pytania i sprawdzają rozwiązania zadań. Pozwala znacznie podnieść efektywność nauki dzięki spersonalizowanemu planowi nauki i dostępności platformy, jak i możliwości zadawania pytań 24/7 przez cały okres dostępu. W ramach dostępu do kursu otrzymasz możliwość korzystania z największej bazy zadań maturalnych z biologii i chemii z wyjaśnieniami i możliwością konsultacji swoich propozycji odpowiedzi.
Czas nauki do matury zależy od wyniku, jaki chcesz osiągnąć. Kursy zostały zaprojektowane tak, aby realizacja kursu z Biologii i kursu z Chemii razem była możliwa w 6–12 miesięcy. Realizacja jednego kursu zajmuje około 150–250 godzin.
W taki sam sposób od lat pomagamy w nauce studentom medycyny i lekarzom, spośród których aż 58% korzysta każdego roku z portalu Więcej niż LEK, który jest siostrzanym względem Więcej niż Matura portalem. Wykorzystaliśmy doświadczenia nauki ze studentami medycyny, by przygotować kursy maturalne z Biologii i Chemii, które swoją formułą wspierają indywidualną naukę na przestrzeni wielu miesięcy przygotowań.
W ostatnim roku udało nam się również potwierdzić ich skuteczność, gdyż ponad 80% osób, które zrealizowały całe kursy, uzyskało wyniki pozwalające im rozpocząć studia na kierunku lekarskim. Warunki ukończenia kursu to: zrealizowanie 100% lekcji, poświęcenie minimum 200 godzin na naukę z kursem oraz rozwiązanie na platformie minimum 500 zadań. To sporo, ale jeśli zrealizujesz naukę w sposób efektywny, zgodny z założeniami metodycznymi kursu – gwarantujemy Ci sukces.
Gwarantujemy, czyli obiecujemy, że jeśli skończysz nasz kurs do matury z Biologii i nie uzyskasz na maturze punktacji w TOP15% wyników, to zwrócimy Ci wszystkie poniesione koszty lub pomożemy za darmo w kolejnym podejściu do matury.
Jeśli interesują Cię szczegóły, wskakuj tutaj → kursy do matury Więcej niż Matura.
Tymczasem, powodzenia w nauce!
lek. Dariusz Chrapek
